7 listopada 2014 (piątek), 09:33:33

Funkcje pisma

#1. Przyzwyczajeni jesteśmy do dwóch funkcji pisma: do przenoszenie myśli po pierwsze w czasie, po drugie w przestrzeni.

W czasie, bo chcemy poznać myśli ludzi którzy żyli przed nami. Chcemy poznać ich poglądy, stan wiedzy, świadectwa dziejów. Chcemy nabywać od nich mądrości albo przynajmniej dowiedzieć się jacy to my dziś jesteśmy mądrzy a żeby to robić musimy wiedzieć co oni myśleli. Wiemy, bo ludzie przed nami, podobnie jak my dzisiaj swoje myśli zapisywali. Idzie się więc do biblioteki, albo kupuje książkę, szpera w starych notatkach, listach, pamiętnikach, blogach i jest, i wiemy.

A w przestrzeni? W przestrzeni piszemy listy bo chcemy poznać myśli, poglądy, stan wiedzy i świadectwa ludzi, którzy żyją gdzieś daleko, trudno nam się z nimi spotkać ale nie jest trudno przesłać list, książkę, SMS-a. Przy obecnym stanie stanie różnego rodzaju usług i służb pocztowych jest to nie tylko możliwe ale też i tanie.

Pismo więc służy do przesyłania myśli w czasie i w przestrzeni.

#2. Ale w pewnej starej kulturze pismo miało jeszcze jedną funkcję - służyło to wspomagania procesu zapamiętywania tekstu bo najważniejszym nośnikiem była pamięć, bo obowiązywało przykazanie Jahweh - "słuchaj i pamiętaj"! A więc słuchano aby zapamiętać, a pamiętano aby być posłusznym.

Kultur, w których nie ma słów pisany a historyczny przekaz jest pamięciowy znamy wiele. Współcześnie jest ich coraz mniej, ale jeszcze ciągle całkiem sporo. Na Syberii Chakasi, Nieńcy, Jakuci, Tiwińcy, w Afryce Dogoni ale chcę zwrócić uwagę na kulturę staryżytnego Izraela, czyli czasy od Mojżesza do Saula i Dawida. Wtedy w Izraelu pismo służyło przede wszystkim jako wspomaganie zamapiętywania bo podstawowym nośnikiem była pamięć. W przeciwieństwie do Dogonów i Nieńców dla Żydów w procesie pamiętania najważniejsza była jakość przekazu, ważne było aby pamiętać dokładnie, aby nic nie przekręcić, niec nie zmienić. I dlatego nie tylko przekazuwania następnym pokoleniom, nie tylko uczenie się na pamięć, nie tylko zapamiętywanie jako rymowanki, pieśni, powtórki i symetrie ale też pismo, które ma to wspomóc i jak by co skorygować, sprawić, ze pamiętać się będzie dobrze.

#3.Aby ułatwić zapamiętywanie wystarczą same samogłoski. Jak ktoś nie wierzy - poniżej prezentuję testy dla kilku polskich, bardzo znanych tekstów. Nasz hymn, Modlitwa Pańska, innowacja z Pana Tadeusza czy prolog Ewangelii Janowej. W polskim też to działa!

#4. Gdy Izrael poszedł w diasporę, a więc w czasach helleńskich (ca. 200 lat p. chr.) wśród Żydów pojawiła się potrzeba aby ich pisma spęłniały też te dwie nam znane funkcje. Do biznesów używali już greki (dialekt Koine) ale święte teksty przestawały być czytelne gdyż już nie każdy Żyd wyjeżdzał dwa razy do roku do Jerozolimy na święta aby sobie czytania księgi Tory posłuchać. Nie usłyszałe, więc nie wiedział jak to przeczytać. Aby rozwiązać problem czytelności tekstów Masoreci opracowali system zapisywania hebrajskiego tak, aby zaczął być czytelny.


A poniżej polskie teksty do przeczytania, aby uświadomić sobie zasady pisma skrótowego.

Polskie próbki zapisu spółgłoskowego

Tekst #1

JSZCZ PLSK N ZGNŁ
KD M ŻJM
C NM BC PRZMC WZŁ
SZBL DBRZM

MRSZ MRSZ DBRWSK
Z ZM WŁSKJ D PLSK
Z TWM PRZWDM
ZŁCZM S Z NRDM

PRZJDZM WSŁ PRZJDZM WRT
BDZM PLKM
DŁ NM PRZKŁD BNPRT
JK ZWCŻĆ MM

MRSZ MRSZ DBRWSK
Z ZM WŁSKJ D PLSK
Z TWM PRZWDM
ZŁCZM S Z NRDM

JK CZRNCK D PZNN
P SZWDZKM ZBRZ
DL JCZZN RTWN
WRCM S PRZZ MRZ

MRSZ MRSZ DBRWSK
Z ZM WŁSKJ D PLSK
Z TWM PRZWDM
ZŁCZM S Z NRDM

JŻ TM JCC D SWJ BS
MW ZPŁKN
SŁCHJ JN PN NS
BJ W TRBN

MRSZ MRSZ DBRWSK
Z ZM WŁSKJ D PLSK
Z TWM PRZWDM
ZŁCZM S Z NRDM

Tekst #2

JSZCZPLSKNZGNŁKDMŻJMCNMBCPRZMCWZŁSZBLDBRZMMRSZMRSZDBRWSKZZMWŁSKJDPLSKZTWMPRZWDMZŁCZMSZNRDMPRZJDZMWSŁPRZJDZMWRTBDZMPLKMDŁNMPRZKŁDBNPRTJKZWCŻĆMMMRSZMRSZDBRWSKZZMWŁSKJDPLSKZTWMPRZWDMZŁCZMSZNRDMJKCZRNCKDPZNNPSZWDZKMZBRZDLJCZZNRTWNWRCMSPRZZMRZMRSZMRSZDBRWSKZZMWŁSKJDPLSKZTWMPRZWDMZŁCZMSZNRDMJŻTMJCCDSWJBSMWZPŁKNSŁCHJJNPNNSBJWTRBNMRSZMRSZDBRWSKZZMWŁSKJDPLSKZTWMPRZWDMZŁCZMSZNRDM

Tekst #3

JCZNSZKTRŚJSTWNBŚWĆSMTWJPRZJDŹKRLSTWTWJBDŹWLTWJJKWNBTKNZMCHLBNSZGPWSZDNGDJNMDZSJDPŚĆNMNSZWNJKMDPSZCZMNSZMWNWJCMNWDŹNSNPKSZNLNSZBWDZŁGBTWJJSTKRLSTWPTGCHWŁNWKMN

Tekst #4a

N PCZTK BŁ SŁW SŁW BŁ BG BGM BŁ SŁW N BŁ N PCZTK BG WSZSTK PRZZ N S STŁ BZ NG NC S N STŁ C S STŁ W NM BŁ ŻCM ŻC BŁ ŚWTŁŚC LDZ ŚWTŁŚĆ ŚWC W CMNŚC CMNŚĆ JJ N GRNŁ CZŁWK MNM JN ZSTŁ PSŁN PRZZ BG PRZSZDŁ B ŚWDCZĆ ŚWTŁŚC B PRZZ NG WSZSC WRZL N N BŁ ŚWTŁŚC L PRZSZDŁ B ŚWDCZĆ ŚWTŁŚC ŚWTŁŚĆ PRWDZW KTR ŚWC KŻDG CZŁWK PRZSZŁ N ŚWT BŁ N ŚWC ŚWT STŁ S PRZZ N ŚWT JJ N PZNŁ PRZSZŁ D SWCH SW JJ N PRZJL

Tekst #4b

NPCZTKBŁSŁWSŁWBŁBGBGMBŁSŁWNBŁNPCZTKBGWSZSTKPRZZNSSTŁBZNGNCSNSTŁCSSTŁWNMBŁŻCMŻCBŁŚWTŁŚCLDZŚWTŁŚĆŚWCWCMNŚCCMNŚĆJJNGRNŁCZŁWKMNMJNZSTŁPSŁNPRZZBGPRZSZDŁBŚWDCZĆŚWTŁŚCBPRZZNGWSZSCWRZLNNBŁŚWTŁŚCLPRZSZDŁBŚWDCZĆŚWTŁŚCŚWTŁŚĆPRWDZWKTRŚWCKŻDGCZŁWKPRZSZŁNŚWTBŁNŚWCŚWTSTŁSPRZZNŚWTJJNPZNŁPRZSZŁDSWCHSWJJNPRZJL


 W DC jst krt mkr d wwln smgłsk Glwc 2 lstpd 2014

Uwaga: lepsza forma tej próbki, do wydruku na kartce A4 znajduje się w załączniku do notki z materiałami na Wystawę Biblii


 style="word-break: break-all;"

sprawia, że przełamuje się wiersze nie tylko na spacji, ale na wszystkim.


O ile pamiętam tekst powstał w związku z Wystawą Biblii


Kategorie: _blog


Słowa kluczowe: samogłoski, spółgłoski, język hebrajski, hebrajski, jeszcze polska, ojcze nasz, wystawa biblii


Komentarze: (0)

Skomentuj notkę

Disclaimers :-) bo w stopce coś wyglądającego mądrze można napisać. Wszystkie powyższe notatki są moim © wymysłem i jako takie związane są ze mną. Ale są też materiały obce, które tu przechowuję lub cytuje ze względu na ich dobrą jakość, na inspiracje, bądź ilustracje prezentowanego lub omawianego tematu. Jeżeli coś narusza czyjeś prawa - proszę o sygnał abym mógł czym prędzej naprawić błąd i naruszeń zaniechać.