29 sierpnia 2016 (poniedziałek), 11:00:00

Subiektywny spis królów Polski

Notka z podróży do Leszna: Królowie Polski, w których wypada pamiętać więcej niż tylko imię, czyli mój subiektywny spis.

  • różni tacy przez Mieszkiem, ponoć wygumowani w oświeceniu więc mało wiadomo
  • Mieszko I, Bolesław Chrobry, Mieszko II, ... a potem dużo, dużo mniejszych bo rozbicie dzielnicowe … 
  • Władysław Łokietek 1260-1333
  • Kazimierz Wielki 1310-1370
    • 1364 ufundował Akademię Krakowską
    • skodyfikował prawo -> statut wiślicko–piotrkowski
    • ostatni z piastów, nie pozostawił następcy, więc korona przeszła na siostrzeńca, Ludwika Węgierskiego, którego córką była Jadwiga Andegaweńska, która ...
  • Władysław II Jagiełło 1386-1434
    • pierwsza żona, królowa Jadwiga Andegaweńska, królowa Polski w latach 1384-1399, poprosiła o przetłumaczenie Psałterza -> Psałterz Floriański
    • że w 1410 Grunwald to wiadomo
    • ciekawy jest stosunek Jagiełły do husytów, oraz obecność polskich wysłanników na Sobór w Konstancji, gdzie spalono Husa 1415
    • ostatnia żona - królowa Zofia 1422-1461, zażyczyła sobie po polsku całą Biblię i kawałek dostała -> Biblia królowej Zofii
    • obrońca wolności, między innymi na Soborze w Konstancji (1415) i ochronie uciekających do Polski husytów. 
  • potem wielu z Jagiellonów, trudno spamiętać: Władysław Warneńczyk (zginął w bitwie pod Warną: 1444)  jest znany.
  • Kazimierz IV Jagiellończyk jest łącznikiem: syn Jagiełły i ojciec Zygmunta Starego
  • Zygmunt Stary 1507-1548
    • ciekawa postać, choć lutrów w Gdańsku wycinał, a i reformacji się przeciwstawiał
    • miał fajną żonę - królowa Bona wprowadziła w Polsce zwyczaj jedzenia włoszczyzny: kapusta, marchewka i inne takie
  • Zygmunt August 1548-1572
    • koronowany już w 1530, jeszcze za życia Zygmunta Starego
    • 1555 - sejm w Piotrkowie i próba stworzenia kościoła narodowego
    • Konfederacja Sandomierska 1570 - porozumienie polskich reformatorów
    • Już po śmierci króla, w trakcie bezkrólewia podpisano w 1573 Konfederację Warszawską - o wolności wyznania
  • Henryk Walezy 1573-1574 - importowana z Francji pomyłka, na szczęście uciekł
    • ToDo: zbadać rolę Anny Jagiellonki
  • Stefan Batory 1575-1586 - wojownik z Siedmiogrodu, troszkę porządku zaprowadził
    • ToDo: zbadać rolę Anny Jagiellonki
  • Zygmuny III Waza 1587-1632
    • był synem Jana III Wazy (syna Gustawa I Wazy - taki szwedzki odpowiednik Zygmunta Starego) i Katarzyny Jagiellońskiej (córki Zygmunta Starego i królowej Bony)
    • był katolikiem, uczniem jezuitów - i to był problem, bo widać jak Rzym wcinał się w Polską politykę;
    • w potajemnych rokowaniach chciał za kasę sprzedać koronę królewską - nie był więc królem godnym królestwa;
    • w Polsce nie było Wojny Trzydziestoletniej 1618-1648, choć troszkę król wspierał katolików wysyłając lisowczyków na Węgry;
    • sprowokował wojnę ze Szwedami - Potop w latach 1655-1660
  • Władysław IV Waza 1632-1648
    • jemu dedykowana jest Biblia Gdańska z 1632 roku, ale czy ją przeczytał nie wiem;
    • ToDo: Zbadać rolę francuskiej żony, która potem była też żoną Jana Kazimierza
  • Jan II Kazimierz 1648-1668
    • złożył śluby lwowskie oddające Polskę pod władzę demonów
    • W Lesznie mieszkał wtedy Jan Amos Komeński (1628-1656) i sprzeciwiał się królowi w trakcie wojny ze Szwecją (potopu) 1655-1660
    • ToDo: Zbadać rolę francuskiej żony, zdrowy po Władysławie (np. po co miała Marysienkę, którą zadziałała na Jana III)
    • Po potopie kolejne wojny: Turcja & Tatarzy, Rosja ...
  • Jak Korybut Wiśniowiecki 1669-1673 - okropna walka stronnictw politycznych;
  • Jan III Sobieski 1674-1696
    • odsiecz cesarza pod Wiedniem
  • August II Mocny 1697-1733 z Saksonii
    • królował z przerwą na Stanisława Leszczyńskiego 1704–1709 - Szwedzi próbują w Polsce mieć swojego króla
    • w tym czasie w Lipsku Bach komponuje kantaty
  • Stanisława Leszczyńskiego 1733–1736
  • August III Sas 1733-1763
  • Stanisław August Poniatowski 1764-1795
    • zaprzedany carycy Katarzynie, pewnie rozmawiał z nią po niemiecku

Minimum, co wiedzieć wypada

  • Piastowie: Mieszko, Bolesław, Władysław i dużo innej drobnicy
  • Kazimierz Wielki - XIV wiek - w Polsce zaczyna być porządny porządek
  • Władysław Jagiełło - XV wiek - miły koniec średniowiecza, w Polsce jest fajnie
  • Zygmunt Stary i dwa inne Zygmunty - XVI wiek, odrodzenie, renesans, reformacja
  • Stefan i Jany, Stanisławy, Augusty więc dramat i upadek państwa w XVII i XVIII wieku

 Notki o notatce:

  • A Leszno to szokujące miasto. Tak jak Płock - daje do myślenia, tylko Płock o XIII wieku, Gniezno o X i XI a Leszno to wiek XVII i XVIII. Taką fajną wycieczkę z historią sobie zrobiłem. A przyjechałem w sierpniu 2016 roku do Leszna bo grała tu Orkiestra Historyczna {Oh!} i było miło ich posłuchać.
  • Podobną notatką jest Subiektywny przegląd papieży

Kategorie: notatka, historia, urlop, notatka historyczna, _blog, notatka / historia, historia / notatka


Słowa kluczowe: królowie polski, zygmunt stary, batory, sobieski, leszczyński, august mocny, zygmunt august


Komentarze: (7)

Kazimierz Wielki, September 26, 2016 21:39 Skomentuj komentarz


Kazimierz Wielki zapisał się do Jagiellonów?

anonim, December 26, 2016 17:09 Skomentuj komentarz


Coś mi się pokićkało. Poprawiam.

wojtek, September 7, 2017 20:12 Skomentuj komentarz


- Gal Anomim pisał swoją kronikę w latach 1012 do 1016, a więc za Bolesława Krzywoustego.

- Wincenty Kadłubek pisał swoją do 1205
-- Kadłubek dobrze znał kronikę Gala
-- król Bolesław Chrobry pewnie czytał lub słuchał kronikę Gala bo dał swojemu synowi imię Lester, a imię te jest zapisane w kronice Gala jako przodek Mieszka.
-- Kadłubek prawdopodobnie znał oryginał Gala

- Żywot św. Stanisława, i Żywot Większy św. Stanisława - kroniki Wincentego z Kielc (albo Kielcz)
-- w tej kronice jest wyraźne nawiązanie do kroniki Gala
-- 1380 - kronika książąt Polskich - książę Ludwig z Brzegu ją sfinansował - tam też są nawiązania do kroniki Gala

- Kodeks Zamojski - zawiera kronikę Gala Anomina, ale zawiera też Żywot Aleksandra Mecedończyka.
-- kodeks spisany był już z kopi, bo wygląda, że Kadłubek miał starszy.

- Kodeks Sędziwoja z Czechla - w tym kodeksie są wszystkie kodeksy historyczne. Z I połowy XIV wieku. Sędziwoj był doradcą Jagiellończyka.

- Kodeks .... w Bawarii jest - z 1401 zawiera wypisy (wszystkie wstępy) z Gala Anonima

- Kodeks Szamotulskiego z Trzemeszna, z 1470 roku, zawiera inną niż w Kodeksie Zamojskich wersja Gala Anomima. W teksie kopista dodał daty roczne pewnie posługując się jakimiś rocznikami. Są też przeróbki dopisujące lepszy stan wiedzy - są wstawki hagiograficzne o bp. (już) św. Stanisławie.

- Kronika Długosza jest przy tym już dość monumentalna. Długosz znał kronikę Gala z kodeksu Zamojskich.

- Potem, przez długo już mało kto się zajmował czytaniem Gala.

- 1550 Historia Polski Marcina Kromera, napisana dla obcokrajowców, 30 ksiąg! Kromer na marginesie Kodeksu Zamojskich napisał, że "to jest utwór jakiegoś Gala" - więc on nadał imię Galowi Anonimowi.

(Notka na podstawie: Wykład dr. hab. Pawła Żmudzkiego wygłoszony podczas pokazu rękopisu „Kroniki polskiej” Galla Anonima)

wojtek, January 4, 2024 12:33 Skomentuj komentarz


Czy oglądając 1670 należy to wiedzieć? Nie potrzeba bo to nie jest film o 1670 dlatego w moim spisie wprowadzam dziurę.

Kazimierz Wielki 1310-1370
Władysław II Jagiełło 1386-1434
Kazimierz IV Jagiellończyk
Zygmunt Stary 1507-1548
Zygmunt August 1548-1572
Stefan Batory 1575-1586 
Zygmunt III Waza 1587-1632
Władysław IV Waza 1632-1648
Jan II Kazimierz 1648-1668
Jan III Sobieski 1674-1696
August II Mocny 1697-1733 z Saksonii
Stanisław Leszczyński 1733–1736
August III Sas 1733-1763

leszed, January 4, 2024 22:43 Skomentuj komentarz


Bardzo ciekawe, dziękuję, szczególnie za kronikarzy, nie wszystko było takie proste ale może innym razem.

leszed, January 4, 2024 22:53 Skomentuj komentarz


"Zygmunt Stary 1507-1548 ciekawa postać, choć lutrów w Gdańsku wycinał, a i reformacji się przeciwstawiał miał fajną żonę - królowa Bona wprowadziła w Polsce zwyczaj jedzenia włoszczyzny: kapusta, marchewka i inne takie Zygmunt August 1548-1572koronowany już w 1530, jeszcze za życia Zygmunta Starego1555 - sejm w Piotrkowie i próba stworzenia kościoła narodowego KS 1570 - porozumienie polskich reformatorów Już po śmierci króla, w trakcie bezkrólewia podpisano w 1573 KW - o wolności wyznania Henryk Walezy 1573-1574 - importowana z Francji pomyłka, na szczęście uciekł ToDo: zbadać rolę Anny Jagiellonki"

No jest o czym pisać. Po pierwsze po wielkim Kazimierzu Jagiellonie jeden z synów, którzy panowali na Śląsku ale tego za bardzo potem nie wykorzystali (zresztą znamienne dla tego króla). Królowa Bona, żona proponowała swoje Bari za Głogów, nie chciał nawet słuchać za bardzo, może brak podzielności uwagi? Moskwa to jest to? W każdym razie po Kazimierzu zwanym Wielkim Polska stała się graczem wschodnim a tak mielibyśmy zapewne Ziemie Odzyskane jakieś 400 lat szybciej.

No i właśnie, Zygmunt August i kłopoty rodzinne ale o tym nie będę pisał. Nie wspominasz tu o trydencie -1562, jego postanowienia wprowadzili biskupi niebawem, zapewne przy dość słabym zainteresowaniu wierchuszki. Myślę, że w tych okolicznościach Konf. Wa-wska miała trudną drogę, i nie przekreślałbym całkiem Walezego, tytułował królem Polski, zabity już we Francji przez usłużnego zakonnika...

Anna Jagiellonka zbyt atrakcyjna dla Batorego nie była, ale nie będę o tym.

wojtek, January 30, 2024 09:44 Skomentuj komentarz


thx

Skomentuj notkę

Disclaimers :-) bo w stopce coś wyglądającego mądrze można napisać. Wszystkie powyższe notatki są moim © wymysłem i jako takie związane są ze mną. Ale są też materiały obce, które tu przechowuję lub cytuje ze względu na ich dobrą jakość, na inspiracje, bądź ilustracje prezentowanego lub omawianego tematu. Jeżeli coś narusza czyjeś prawa - proszę o sygnał abym mógł czym prędzej naprawić błąd i naruszeń zaniechać.