Oratorium bożonarodzeniowe BWV-248

BWV 248I

Jauchzet, frohlocket! Auf, preiset die Tage
Weihnachts-Oratorium I

1. Coro
Tromba I-III, Tamburi, Flauto traverso I/II, Oboe I/II, Violino I/II, Viola, Fagotto, Organo, Continuo

 1

Jauchzet, frohlocket! auf, preiset die Tage,
Rühmet, was heute der Höchste getan!
Lasset das Zagen, verbannet die Klage,
Stimmet voll Jauchzen und Fröhlichkeit an!

Dienet dem Höchsten mit herrlichen Chören,
Lasst uns den Namen des Herrschers verehren!

Wstańcie, śpiewajcie, radosne dni chwalcie,
Sławcie, co dzisiaj uczynił wam Pan!
Skargi porzućcie, wahania wygnajcie,
Bo trzeba radosne dziś śpiewy wznieść wam!

Służcie więc Panu w chórach przewspaniałych!
Uwielbić pośpiesznie imię Pana chwały!

2. Recitativo T
Fagotto, Organo, Continuo

 2

Evangelist

Es begab sich aber zu der Zeit, dass ein Gebot von dem Kaiser Augusto ausging, dass alle Welt geschätzet würde. Und jedermann ging, dass er sich schätzen ließe, ein jeglicher in seine Stadt. Da machte sich auch auf Joseph aus Galiläa, aus der Stadt Nazareth, in das jüdische Land zur Stadt David, die da heißet Bethlehem; darum, dass er von dem Hause und Geschlechte David war: auf dass er sich schätzen ließe mit Maria, seinem vertrauten Weibe, die war schwanger. Und als sie daselbst waren, kam die Zeit, dass sie gebären sollte.

Ewangelista

I stało się w owe dni, że wyszedł dekret cesarza Augusta, aby spisano cały świat. Pierwszy ten spis odbył się, gdy Kwiryniusz był namiestnikiem Syrii,. Szli więc wszyscy do spisu, każdy do swojego miasta. Poszedł też i Józef z Galilei, z miasta Nazaretu, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, dlatego że był z domu i z rodu Dawida, aby był spisany wraz z Marią, poślubioną sobie małżonką, która była brzemienna. I gdy tam byli, nadszedł czas, aby porodziła.

3. Recitativo A
Oboe d'amore I/II, Fagotto, Organo, Continuo

 3

Nun wird mein liebster Bräutigam,
Nun wird der Held aus Davids Stamm
Zum Trost, zum Heil der Erden
Einmal geboren werden.
Nun wird der Stern aus Jakob scheinen,
Sein Strahl bricht schon hervor.
Auf, Zion, und verlasse nun das Weinen,
Dein Wohl steigt hoch empor!

Oto mój drogi oblubieniec,
Którego wydało Dawida plemię,
Co świat pocieszy i oswobodzi,
Teraz się wreszcie nam narodzi.
Dzisiaj nam gwiazda Jakuba zapłonie.
Oto już jasne promienie swe sieje.
Porzuć swój płacz i powstań Syjonie,
O, jakież dobro dzisiaj ci się dzieje!

4. Aria A
Oboe d'amore I, Violino I, Fagotto, Organo, Continuo

 4

Bereite dich, Zion, mit zärtlichen Trieben,
Den Schönsten, den Liebsten bald bei dir zu sehn!

Deine Wangen
Müssen heut viel schöner prangen,
Eile, den Bräutigam sehnlichst zu lieben!

Gotuj się Syjonie, w porywach czułości
Pięknego, Miłego twojego ugościć.

Przywdziewaj stroje,
Niech zajaśnieje dziś lico twoje!
Śpiesz tego miłować, co dziś tu zagości!

5. Choral
Flauto traverso I/II in octava e Oboe I/II e Violino I col Soprano, Violino II coll' Alto, Viola col Tenore, Violoncello col Basso, Fagotto, Organo, Continuo

 5

Wie soll ich dich empfangen
Und wie begegn' ich dir?
O aller Welt Verlangen,
O meiner Seelen Zier!
O Jesu, Jesu, setze
Mir selbst die Fackel bei,
Damit, was dich ergötze,
Mir kund und wissend sei!

Jak mam powitać Ciebie,
Jak Cię ugościć mam,
Odwieczny Królu w niebie,
Coś do mnie przybył sam?
O Jezu miły Panie,
Pochodnią sam mi świeć,
Wskaż, co na powitanie
Od sługi chciałbyś mieć.

6. Recitativo T
Fagotto, Organo, Continuo

 6

Evangelist

Und sie gebar ihren ersten Sohn und wickelte ihn in Windeln und legte ihn in eine Krippen, denn sie hatten sonst keinen Raum in der Herberge.

Ewangelista

I porodziła syn swego pierworodnego,
i owinęła Go w pieluszki, i położyła go
w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie.

7. Choral S e Recitativo B
Oboe, Oboe d'amore, Fagotto, Organo, Continuo

 7

Er ist auf Erden kommen arm,

Wer will die Liebe recht erhöhn,
Die unser Heiland vor uns hegt?

Dass er unser sich erbarm,

Ja, wer vermag es einzusehen,
Wie ihn der Menschen Leid bewegt?

Und in dem Himmel mache reich,

Des Höchsten Sohn kömmt in die Welt,
Weil ihm ihr Heil so wohl gefällt,

Und seinen lieben Engeln gleich.

So will er selbst als Mensch geboren werden.

Kyrieleis!

W biedzie wszak przyszedł do nas Pan,

Jaką miłością Pan nad darzy,
Któż z nas właściwie to ocenia?

Miłość tak okazał nam;

Tak, któż to zdoła zważyć,
Jak bliskie Mu nasze cierpienia.

On w niebie ubogaci nas,

Syn Najwyższego tu rodzi się,
bo dobra dla nas tak bardzo chce,

Z anioły zrówna nas w ten czas.

Więc jako człowiek nadejść pragnie.

Kryrielejson!

8. Aria B
Tromba, Flauto traverso I, Violino I/II, Viola, Fagotto, Organo, Continuo

 8

Großer Herr, o starker König,
Liebster Heiland, o wie wenig
Achtest du der Erden Pracht!

Der die ganze Welt erhält,
Ihre Pracht und Zier erschaffen,
Muss in harten Krippen schlafen.

Panie, Królu pełny siły!
O jak mało, Zbawco miły,
Na blichtr zważasz tego świata!

Ten, co świat ten utrzymuje,
Ten, co przepych świata stworzył,
W żłobku twardym się położył.

9. Choral
Flauto traverso I/II in octava e Oboe I/II e Violino I col Soprano, Violino II col Tenore, Viola col Tenore, Tromba I-III, Tamburi, Fagotto, Organo, Continuo

 9

Ach mein herzliebes Jesulein,
Mach dir ein rein sanft Bettelein,
Zu ruhn in meines Herzens Schrein,
Dass ich nimmer vergesse dein!

Ach, miły Panie, Jezu mój,
Stwórz i mym sercu żłobek swój
I spocząć w nim na stałe chciej,
Bym Ciebie miał w pamięci swej.

BWV 248II

Und es waren Hirten in derselben Gegend
Weihnachts-Oratorium II

1. Sinfonia
Flauto traverso I/II, Oboe d'amore I/II, Oboe da caccia I/II, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 10

2. Recitativo T
Organo, Continuo

 11

Evangelist

Und es waren Hirten in derselben Gegend auf dem Felde bei den Hürden, die hüteten des Nachts ihre Herde. Und siehe, des Herren Engel trat zu ihnen, und die Klarheit des Herren leuchtet um sie, und sie furchten sich sehr.

Ewangelista

A byli w tej krainie pasterze w polu czuwający i trzymający nocne straże nad stadem swoim. I anioł Pański stanął przy nich, a chwała Pańska zewsząd ich oświeciła; i ogarnęła ich bojaźń wielka.

3. Choral
Flauto traverso I/II in octava e Oboe d'amore I/II e Violino I col Soprano, Oboe da caccia I e Violino II coll' Alto, Oboe da caccia II e Viola col Tenore, Organo, Continuo

 12

Brich an, o schönes Morgenlicht,
Und lass den Himmel tagen!
Du Hirtenvolk, erschrecke nicht,
Weil dir die Engel sagen,
Dass dieses schwache Knäbelein
Soll unser Trost und Freude sein,
Dazu den Satan zwingen
Und letztlich Friede bringen!

Ach, zaświeć piękne światło dnia!
Niech zorza wzejdzie nowa!
Zbędna, pasterzu, trwoga twa,
Wszak o anioła słowa,
Że to małe, słabe dziecię
Radością, otuchą przecież,
Szatana zniszczy w boju,
I da nam dar pokoju.

4. Recitativo T S
Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 13

Evangelist (T), Engel (S)

Tenor

Und der Engel sprach zu ihnen:

Sopran

Fürchtet euch nicht, siehe, ich verkündige euch große Freude, die allem Volke widerfahren wird. Denn euch ist heute der Heiland geboren, welcher ist Christus, der Herr, in der Stadt David.

Ewangelista (T), Anioł (S)

Tenor:

I rzekł do nich anioł:

Sopran:

Nie bójcie się, bo oto zwiastuję wam radość wielką, która będzie udziałem wszystkiego ludu, gdyż dziś narodził się wam Zbawiciel, którym jest Chrystus Pan, w mieście Dawidowym.

5. Recitativo B
Oboe d'amore I/II, Oboe da caccia I/II, Organo, Continuo

 14

Was Gott dem Abraham verheißen,
Das lässt er nun dem Hirtenchor
Erfüllt erweisen.
Ein Hirt hat alles das zuvor
Von Gott erfahren müssen.
Und nun muss auch ein Hirt die Tat,
Was er damals versprochen hat,
Zuerst erfüllet wissen.

Pozwala Bój, by o pełnieniu przyrzeczenia,
Które dał kiedyś Abrahamowi,
Wieść zanieść pasterzy chórowi.
Przedtem pasterz musiał przyrzeczenia tego
Dowiedzieć się od Boga samego.
A teraz znowu pasterz, z Jego przyzwolenia,
Jest pierwszym, który o tym wie,
Że obietnica spełniła się.

6. Aria T
Flauto traverso I, Organo, Continuo

 15

Frohe Hirten, eilt, ach eilet,
Eh ihr euch zu lang verweilet,
Eilt, das holde Kind zu sehn!
Geht, die Freude heißt zu schön,
Sucht die Anmut zu gewinnen,
Geht und labet Herz und Sinnen!

Spieszcie się, śpieszcie, pasterze weseli,
Baczcie, abyście się nie zasiedzieli.
Śpieszcie dzieciątko miłe oglądać.
Idźcie, bo radość to przeogromna.
Wdzięki Jego podziwiajcie,
Serca zmysły pokrzepiajcie!

7. Recitativo T
Organo, Continuo

 16

Evangelist

Und das habt zum Zeichen: Ihr werdet finden das Kind in Windeln gewickelt und in einer Krippe liegen.

Ewangelista

A to będzie dla was znakiem: Znajdziecie niemowlątko owinięte w pieluszki i położone w żłobie.

8. Choral
Flauto traverso I/II in octava e Oboe d'amore I/II e Violino I col Soprano, Oboe da caccia I e Violino II coll' Alto, Oboe da caccia II e Viola col Tenore, Organo, Continuo

 17

Schaut hin, dort liegt im finstern Stall,
Des Herrschaft gehet überall!
Da Speise vormals sucht ein Rind,
Da ruhet itzt der Jungfrau'n Kind.

Oto w stajence ciemnej śpi
Ten, przed którym cały świat drży
Gdzie przedtem wół posiłek miał,
Tam będzie Syn Dziewicy spał.

9. Recitativo B
Oboe d'amore I/II, Oboe da caccia I/II, Organo, Continuo

 18

So geht denn hin, ihr Hirten, geht,
Dass ihr das Wunder seht:
Und findet ihr des Höchsten Sohn
In einer harten Krippe liegen,
So singet ihm bei seiner Wiegen
Aus einem süßen Ton
Und mit gesamtem Chor
Dies Lied zur Ruhe vor!

Wiec śpieszcie tam, nie szczędząc nóg,
Abyście zobaczyli cud.
Znajdziecie tam Syna Najwyższego,
Dzieciątko w żłobie położono.
Śpiewajcie przy kołysce Jego.
Zanoście Jemu słodkim tony,
Śpiewajcie całym chórem Mu
Tę pieść do spokojnego snu.

10. Aria A
Flauto traverso I, Oboe d'amore I/II, Oboe da caccia I/II, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 19

Schlafe, mein Liebster, genieße der Ruh,
Wache nach diesem vor aller Gedeihen!

Labe die Brust,
Empfinde die Lust,
Wo wir unser Herz erfreuen!

Spij mój Najmilszy, zażywaj spokoju,
By potem strzec raczyć naszej pomyślności.

Pokrzepić się chciej,
I radość tu miej,
Gdzie serca nasze doznają radości.

11. Recitativo T
Organo, Continuo

 20

Evangelist

Und alsobald war da bei dem Engel die Menge der himmlischen Heerscharen, die lobten Gott und sprachen:

Ewangelista

I zaraz z aniołem zjawiło się mnóstwo wojsk niebieskich, chwalących Boga i mówiących:

12. Coro
Flauto traverso I/II, Oboe d'amore I/II, Oboe da caccia I/II, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 21

Die Engel

Ehre sei Gott in der Höhe und Friede auf Erden und den Menschen ein Wohlgefallen.

Chór anielski

Chwała na wysokościach Bogu,
a na ziemi pokój ludziom,
w których ma upodobanie.

13. Recitativo B
Organo, Continuo

 22

So recht, ihr Engel, jauchzt und singet,
Dass es uns heut so schön gelinget!
Auf denn! wir stimmen mit euch ein,
Uns kann es so wie euch erfreun.

Więc słusznie się cieszycie, wołacie, anieli,
Że coś tak pięknego spotyka dziś nas.
Śpiewajmy razem! Myśmy też weseli,
Bo i nas to cieszy, co raduje was.

14. Choral
Flauto traverso I/II, Oboe d'amore I/II, Oboe da caccia I/II, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 23

Wir singen dir in deinem Heer
Aus aller Kraft, Lob, Preis und Ehr,
Dass du, o lang gewünschter Gast,
Dich nunmehr eingestellet hast.

Wraz z Twym wojskiem śpiew chcemy nieść,
Z całych sił oddać Tobie cześć,
Żeś, gość czekany długi czas,
Zaszczycić oto raczył nas.

BWV 248III

Herrscher des Himmels, erhöre das Lallen
Weihnachts-Oratorium III

1. Coro
Tromba I-III, Tamburi, Flauto traverso I/II, Oboe I/II, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 24

Herrscher des Himmels, erhöre das Lallen,
Lass dir die matten Gesänge gefallen,
Wenn dich dein Zion mit Psalmen erhöht!
Höre der Herzen frohlockendes Preisen,
Wenn wir dir itzo die Ehrfurcht erweisen,
Weil unsre Wohlfahrt befestiget steht!

Bełkot nasz wysłuchaj, o Ty, nieba Panie,
W mdłym śpiewie naszym znajdź upodobanie,
Gdy na Syjonie psalmy Tobie wznoszą!
Serc naszych wysłuchaj, co chwałę Twą głoszą.
Cześć należną Tobie wszyscy teraz damy,
Bo pomyślność naszą oto pewną mamy.

Klamra, bo ten sam chór jest powtórzony na koniec części.

2. Recitativo T
Organo, Continuo

25 

Evangelist

Und da die Engel von ihnen gen Himmel fuhren, sprachen die Hirten untereinander:

Ewangelista

A gdy aniołowie odeszli od nich do nieba, pasterze rzekli jedni do drugich:

3. Coro
Flauto traverso I/II, Violino I, Oboe d'amore I e Violino II col Soprano, Oboe d'amore II coll' Alto, Viola col Tenore, Organo, Continuo

 26

Die Hirten

Lasset uns nun gehen gen Bethlehem und die Geschichte sehen, die da geschehen ist, die uns der Herr kundgetan hat.

Pasterze

Pójdźmy zaraz aż do Betlejemu i oglądajmy to, co się stało i co nam objawił Pan.

4. Recitativo B
Flauto traverso I/II, Organo, Continuo

 27

Er hat sein Volk getröst',
Er hat sein Israel erlöst,
Die Hülf aus Zion hergesendet
Und unser Leid geendet.
Seht, Hirten, dies hat er getan;
Geht, dieses trefft ihr an!

On lud swój, Izraela
Pocieszył, dał odkupienie,
pomocy z Syjonu udziela,
By skończyć nasze cierpienie.
Patrzcie pasterze, co uczynił Pan.
Bieżajcie, bo On uczynił to wam.

5. Choral
Flauto traverso I/II in octava e Oboe I/II e Violino I col Soprano, Violino II coll' Alto, Viola col Tenore, Organo, Continuo

 28

Dies hat er alles uns getan,
Sein groß Lieb zu zeigen an;
Des freu sich alle Christenheit
Und dank ihm des in Ewigkeit.
Kyrieleis!

To wszystko wszak uczynił Pan,
By miłości okazać nam.
Cieszą się więc chrześcijanie wraz,
Dziękują Mu po wieczny czas.
Kyrielejson!

6. Aria (Duetto) S B
Oboe d'amore I/II

 29

Herr, dein Mitleid, dein Erbarmen
Tröstet uns und macht uns frei.

Deine holde Gunst und Liebe,
Deine wundersamen Triebe
Machen deine Vatertreu
Wieder neu.

Twe współczucie, zmiłowanie,
pociechę i wolność dają.

Tchnienie Twoje, Panie, miłości
i cudownej łaskawości
Ojcowską wierność Twoją
Codziennie odnawiają.

7. Recitativo T
Organo, Continuo

 30

Evangelist

Und sie kamen eilend und funden beide, Mariam und Joseph, dazu das Kind in der Krippe liegen. Da sie es aber gesehen hatten, breiteten sie das Wort aus, welches zu ihnen von diesem Kind gesaget war. Und alle, für die es kam, wunderten sich der Rede, die ihnen die Hirten gesaget hatten. Maria aber behielt alle diese Worte und bewegte sie in ihrem Herzen.

Ewangelista

I śpiesząc się, przyszli, i znaleźli Marię i Józefa oraz niemowlątko leżące w żłobie. A ujrzawszy, rozgłosili to, co im powiedziano o tym dziecięciu. I wszyscy, którzy słyszeli, dziwili się temu, co pasterze im powiedzieli. Maria zaś zachowywała wszystkie te słowa rozważając je w sercu swoim.

8. Aria A
Violino solo, Organo, Continuo

 31

Schließe, mein Herze, dies selige Wunder
Fest in deinem Glauben ein!

Lasse dies Wunder, die göttlichen Werke,
Immer zur Stärke
Deines schwachen Glaubens sein!

Zamknąć, o serce, te wszystkie cuda
W swojej wierze mocno chciej!

Niech tam te dzieła i cuda owe
Będą gotowe
Wciąż dla wzmocnienia wiary twej mdłej!

9. Recitativo A
Flauto traverso I/II, Organo, Continuo

 32

Ja, ja, mein Herz soll es bewahren,
Was es an dieser holden Zeit
Zu seiner Seligkeit
Für sicheren Beweis erfahren.

Niechaj me serce przy tym trwa,
Że w tym, co ujrzało czasu tego
Zbawienia swego
Wszak pewny dowód ma.

10. Choral
Flauto traverso I/II in octava e Oboe I/II e Violino I col Soprano, Violino II coll' Alto, Viola col Tenore, Organo, Continuo

 33

Ich will dich mit Fleiß bewahren,
Ich will dir
Leben hier,
Dir will ich abfahren,
Mit dir will ich endlich schweben
Voller Freud
Ohne Zeit
Dort im andern Leben.

Ja chcę z troską Cię zachować.
Tobie chcę
Życie me
Teraz ofiarować.
Chcę szybować obok Ciebie
W Twej krasie,
W bezczasie,
W Twoim, Panie, niebie.

11. Recitativo T
Organo, Continuo

 34

Evangelist

Und die Hirten kehrten wieder um, preiseten und lobten Gott um alles, das sie gesehen und gehöret hatten, wie denn zu ihnen gesaget war.

Ewangelista

I wrócili pasterze, wielbiąc chwaląc Boga za wszystko, co słyszeli i widzieli, jak im powiedziano.

12. Choral
Flauto traverso I/II in octava e Oboe I/II e Violino I col Soprano, Violino II coll' Alto, Viola col Tenore, Organo, Continuo

 35

Seid froh dieweil,
Dass euer Heil
Ist hie ein Gott und auch ein Mensch geboren,
Der, welcher ist
Der Herr und Christ
In Davids Stadt, von vielen auserkoren.

Rozjaśnij twarz,
Bo Zbawca nasz
Jako Bóg-człowiek już się nam narodził.
W Nim jest nasz Pan,
W Nim Mesjasz sam;
Dawida miasto wybrać On się zgodził.

13. Coro
Tromba I-III, Tamburi, Flauto traverso I/II, Oboe I/II, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 36

Herrscher des Himmels, erhöre das Lallen,
Lass dir die matten Gesänge gefallen,
Wenn dich dein Zion mit Psalmen erhöht!
Höre der Herzen frohlockendes Preisen,
Wenn wir dir itzo die Ehrfurcht erweisen,
Weil unsre Wohlfahrt befestiget steht!

Bełkot nasz wysłuchaj, o Ty, nieba Panie,
W mdłym śpiewie naszym znajdź upodobanie,
Gdy na Syjonie psalmy Tobie wznoszą!
Serc naszych wysłuchaj, co chwałę Twą głoszą.
Cześć należną Tobie wszyscy teraz damy,
Bo pomyślność naszą oto pewną mamy.

Klamra chóru z pierwszej części

BWV 248IV

Fallt mit Danken, fallt mit Loben
Weihnachts-Oratorium IV

1. Coro
Corno I/II, Oboe I/II, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 37

Fallt mit Danken, fallt mit Loben
Vor des Höchsten Gnadenthron!

Gottes Sohn
Will der Erden
Heiland und Erlöser werden,
Gottes Sohn
Dämpft der Feinde Wut und Toben.

Dzięki wznosząc, na kolana
padnijcie przez Panem swym!

Boży Syn
Oto światu siebie dał,
Aby świat ten zbawcę miał.
Boży Syn
Tłumi wściekłą złość szatana.

2. Recitativo T
Organo, Continuo

 38

Evangelist

Und da acht Tage um waren, dass das Kind beschnitten würde, da ward sein Name genennet Jesus, welcher genennet war von dem Engel, ehe denn er im Mutterleibe empfangen ward.

Ewangelista

A gdy minęło osiem dni, aby obrzezano dziecię, tedy nadano mu imię Jezus, ja je nazwał anioł, zanim się w żywocie poczęło.

3. Recitativo B e Choral S
Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 39

Immanuel, o süßes Wort!
Mein Jesus heißt mein Hort,
Mein Jesus heißt mein Leben.
Mein Jesus hat sich mir ergeben,
Mein Jesus soll mir immerfort
Vor meinen Augen schweben.
Mein Jesus heißet meine Lust,
Mein Jesus labet Herz und Brust.

Jesu, du mein liebstes Leben,

Komm! Ich will dich mit Lust umfassen,

Meiner Seelen Bräutigam,

Mein Herze soll dich nimmer lassen,

Der du dich vor mich gegeben

Ach! So nimm mich zu dir!

An des bittern Kreuzes Stamm!

Auch in dem Sterben sollst du mir
Das Allerliebste sein;
In Not, Gefahr und Ungemach
Seh ich dir sehnlichst nach.
Was jagte mir zuletzt der Tod für Grauen ein?
Mein Jesus! Wenn ich sterbe,
So weiß ich, dass ich nicht verderbe.
Dein Name steht in mir geschrieben,
Der hat des Todes Furcht vertrieben.

Immanuel, słodko to brzmi.
W Jezusie moim mam ostoję;
Jezus to całe życie moje;

Mój Jezus wszak się oddał mi.
I od tej pory moje oczy
Tylko Jezusa widzieć chcą.

Mój Jezus zdrojem jest rozkoszy;
On krzepi serce i pierś mą.

Jezu tyś me życie całe,
Oblubieńcze duszy mej.

Przyjdź Radośnie chcą Cię objąć ręce,
Już nie porzuci Cię moje serce.

Bo ty dla mnie się oddałeś
Prze krzyż gorzkie męki Twej!

Ach! Weź mnie do siebie Panie,
Bowiem także w umieraniu
ty mi najmilszy jesteś, Boże;
Gdybym przez nieszczęścia osaczony,
Najrzewniej wtedym za Tobą stęskniony,
Więc czyż mnie śmieć przerazić może?
Mój Jezu, gdy śmierć nade mną stanie,
To wiem, ze przepaść ja nie mogę.
Imię Twe we mnie jest zapisane,
I ono wygna śmieci trwogę.

4. Aria S
Oboe solo, Organo, Continuo

 40

Flößt, mein Heiland, flößt dein Namen
Auch den allerkleinsten Samen
Jenes strengen Schreckens ein?
Nein, du sagst ja selber nein. (Nein!)

Sollt ich nun das Sterben scheuen?
Nein, dein süßes Wort ist da!
Oder sollt ich mich erfreuen?
Ja, du Heiland sprichst selbst ja. (Ja!)

Ach Zbawco, czy się bać muszę,
Że choć kroplę leku w duszę
Wlać by mogło Imię Twe?
Nie, Ty sam powiadasz: Nie (echo) Nie!

Ma mnie trwożyć umieranie?
Nie, Twe słowo jest tu wszak!
Czy więc cieszyć mam się Panie?
Tak, Ty sam powiadasz tak. (echo) Tak!

Aria z echem z kantaty o Herkulesie na rozdrożu.

5. Recitativo B e Choral S
Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 41

Wohlan, dein Name soll allein
In meinem Herzen sein!

Jesu, meine Freud und Wonne,
Meine Hoffnung, Schatz und Teil,

So will ich dich entzücket nennen,
Wenn Brust und Herz zu dir vor Liebe brennen.

Mein Erlösung, Schmuck und Heil,
Hirt und König, Licht und Sonne,

Doch, Liebster, sage mir:
Wie rühm ich dich, wie dank ich dir?

Ach! wie soll ich würdiglich,
Mein Herr Jesu, preisen dich?

Nuże! Jedynie Imię Twe
Winno pomieścić serce me!

Jezu, Tyś jest mą radością,
Tyś mój pasterz, Tyś mój król,

Tak zwą Cię usta zachwycone,
Gdy serce me z miłości płonie.

Skarb i lek na każdy ból;

Ach, mój Miły, powiedz mi,
Jak mam Cię sławić, dziękować Ci.

Tyś zbawieniem i światłością.
Ach, mój Jezu, poucz mnie,
Jak mam godnie chwalić Cię.

6. Aria T
Violino solo I/II, Organo, Continuo

 42

Ich will nur dir zu Ehren leben,
Mein Heiland, gib mir Kraft und Mut,
Dass es mein Herz recht eifrig tut!

Stärke mich,
Deine Gnade würdiglich
Und mit Danken zu erheben!

Tylko dla Twej chwały chcę mój żywot wieść.
Dodaj odwagi mi razem z siłą,
By serce gorliwie to czyniło!

Wzmocnij mnie,
Bym godnie Cię
Wysławiać umiał i dawać Ci cześć.

7. Choral
Corno I/II, Oboe I/II, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 43

Jesus richte mein Beginnen,
Jesus bleibe stets bei mir,
Jesus zäume mir die Sinnen,
Jesus sei nur mein Begier,
Jesus sei mir in Gedanken,
Jesu, lasse mich nicht wanken!

Jezu, bacz na me zamysły,
Jezu, zawsze przy mnie bądź,
Jezu, Poskrom moje zmysły,
Jezu, mym pragnieniem rządź,
Jezu, w myślach chciej zagościć,
Jezu zwalcz me wątpliwości!

BWV 248V

Ehre sei dir, Gott, gesungen
Weihnachts-Oratorium V

1. Coro
Oboe d'amore I/II, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 44

Ehre sei dir, Gott, gesungen,
Dir sei Lob und Dank bereit.

Dich erhebet alle Welt,
Weil dir unser Wohl gefällt,
Weil anheut
Unser aller Wunsch gelungen,
Weil uns dein Segen so herrlich erfreut.

Na chwałę Tobie niech śpiewają,
Dzięki niosą, wielbią Cię.

Sławi Ciebie cały świat,
Boś Ty szczęściu ludzi rad,
Bowiem dziś,
Dziś błogą radość wszyscy mają;
Oto pragnienia ciałem stało się.

2. Recitativo T
Organo, Continuo

 45

Evangelist

Da Jesus geboren war zu Bethlehem im jüdischen Lande zur Zeit des Königes Herodis, siehe, da kamen die Weisen vom Morgenlande gen Jerusalem und sprachen.

Ewangelista

Gdy zaś Jezus narodził się w Betlejemie Judzkim za która Heroda, oto mędrcy ze Wschodu przybyli do Jerozolimy i pytali:

3. Coro e Recitativo A
Oboe d'amore I/II, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 46

Die Weisen
Wo ist der neugeborne König der Jüden?

Sucht ihn in meiner Brust,
Hier wohnt er, mir und ihm zur Lust!

Wir haben seinen Stern gesehen im Morgenlande
und sind kommen, ihn anzubeten.

Wohl euch, die ihr dies Licht gesehen,
Es ist zu eurem Heil geschehen!
Mein Heiland, du, du bist das Licht,
Das auch den Heiden scheinen sollen,
Und sie, sie kennen dich noch nicht,
Als sie dich schon verehren wollen.
Wie hell, wie klar muss nicht dein Schein,
Geliebter Jesu, sein!

Chór mędrców

Gdzie jest ten nowo narodzony król żydowski?

Szukajcie Go w piersi mojej,
Tam, ku Jego i mojej radości ma On ostoję.

Widzieliśmy bowiem gwiazdę Jego na
Wschodzie i przyszliśmy oddać Mu pokłon.

Światło ujrzeliście, o błogosławieni!
Dla was ono wzeszło, przez nie wy zbawieni.
Tyś jest, mój Zbawco, światłością tą,
Co także poganom winna jasno lśnić,
Bo ci chociaż w ciemności tkwią,
To także pragną już Ciebie czcić.
O jakże blask Twój musi być jasny!
Jezu mój krasny!

4. Choral
Oboe d'amore I/II e Violino I col Soprano, Violino II coll' Alto, Viola col Tenore, Organo, Continuo

 47

Dein Glanz all Finsternis verzehrt,
Die trübe Nacht in Licht verkehrt.
Leit uns auf deinen Wegen,
Dass dein Gesicht
Und herrlichs Licht
Wir ewig schauen mögen!

Twój blask ciemności niszczy moc
I w dzień zamienia ciemną noc.
Więc prowadź nas bezpiecznie,
Bo pełną łask
Twarz Twą i blask
Chcemy oglądać wiecznie.

5. Aria B
Oboe d'amore solo, Organo, Continuo

 48

Erleucht auch meine finstre Sinnen,
Erleuchte mein Herze
Durch der Strahlen klaren Schein!

Dein Wort soll mir die hellste Kerze
In allen meinen Werken sein;
Dies lässet die Seele nichts Böses beginnen.

Rozjaśnij także moje mroczne zmysły!
Rozjaśnij serce moje,
I skąp je w Twych promieniach!

Mą najjaśniejszą świecą winno być Słowo Twoje
W mych wszystkich dziełach i zmartwieniach;
Ono odgania złe duszy zamysły.

6. Recitativo T
Organo, Continuo

 49

Evangelist
Da das der König Herodes hörte, erschrak er und mit ihm das ganze Jerusalem.

Ewangelista

Gdy to usłyszał król Herod, zatrwożył się, a z nim cała Jerozolima.

7. Recitativo A
Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 50

Warum wollt ihr erschrecken?
Kann meines Jesu Gegenwart euch solche Furcht erwecken?
O! solltet ihr euch nicht
Vielmehr darüber freuen,
Weil er dadurch verspricht,
Der Menschen Wohlfahrt zu verneuen.

Czemuż się tak trwożycie?
Czyś może tyle lęku w was
Obudzi mój Zbawiciel?
O! Już nie lękajcie się!
Racej wonniście się radować.
On obiecuje, On przecież chce
Szczęście ludzkości odbudować.

8. Recitativo T
Organo, Continuo

 51

Evangelist
Und ließ versammlen alle Hohepriester und Schriftgelehrten unter dem Volk und erforschete von ihnen, wo Christus sollte geboren werden. Und sie sagten ihm: Zu Bethlehem im jüdischen Lande; denn also stehet geschrieben durch den Propheten: Und du Bethlehem im jüdischen Lande bist mitnichten die kleinest unter den Fürsten Juda; denn aus dir soll mir kommen der Herzog, der über mein Volk Israel ein Herr sei.

Ewangelista

I zgromadziwszy wszystkich arcykapłanów i nauczycieli ludu, wypytywał ich, gdzie się ma Chrystus narodzi? A oni mu rzekli: W Betlejemie Judzkim; bo tak napisał prorok: i Ty Betlejemie, ziemio judzka, wcale nie jesteś najmniejsze między książęcymi miastami judzkimi, z ciebie bowiem wyjdzie wódz, który paść będzie lud mój izraelski.

9. Aria (Terzetto) S A T
Violino solo, Organo, Continuo

 52

Ach, wenn wird die Zeit erscheinen?
Ach, wenn kömmt der Trost der Seinen?
Schweigt, er ist schon würklich hier!

Jesu, ach so komm zu mir!

Ach, kiedy nadejdzie już te czas?
Kiedyż Bóg przyjdzie pocieszyć nas?
Milczcie! Prawdziwie jest już tu Pan!

Przyjdź Jezu! Niech Cię w ramionach mam!

10. Recitativo A
Oboe d'amore I/II, Organo, Continuo

 53

Mein Liebster herrschet schon.
Ein Herz, das seine Herrschaft liebet
Und sich ihm ganz zu eigen gibet,
Ist meines Jesu Thron.

I oto już panuje On.
Sece co rządy te miłuje,
Które się Jemu ofiaruje,
To jest Jezusa mego tron.

11. Choral
Oboe d'amore I/II e Violino I col Soprano, Violino II coll' Alto, Viola col Tenore, Organo, Continuo

 54

Zwar ist solche Herzensstube
Wohl kein schöner Fürstensaal,
Sondern eine finstre Grube;
Doch, sobald dein Gnadenstrahl
In denselben nur wird blinken,
Wird es voller Sonnen dünken.

Choć niegodne to mieszkanie,
Ciemną izbą serce me,
Nie tronową salą, Panie,
To, gdy łaski światło twe
Choć na chwilę w nim zagości
To rozproszy wnet ciemności.

BWV 248VI

Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben
Weihnachts-Oratorium VI

1. Coro
Tromba I-III, Tamburi, Oboe I/II, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 55

Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben,
So gib, dass wir im festen Glauben
Nach deiner Macht und Hülfe sehn!

Wir wollen dir allein vertrauen,
So können wir den scharfen Klauen
Des Feindes unversehrt entgehn.

Panie, gdy pyszny wróg się sroży,
Niech mocna wiara nam otworzy
Dostęp do Twojej opieki, mocy!

Gdy Tobie tylko zaufamy,
Ze szponów wroga ujść zdołamy,
Nie ulegniemy złej przemocy.

2. Recitativo T B
Organo, Continuo

 56

Evangelist (T), Herodes (B)

Tenor

Da berief Herodes die Weisen heimlich und erlernet mit Fleiß von ihnen, wenn der Stern erschienen wäre? und weiset sie gen Bethlehem und sprach:

Bass

Ziehet hin und forschet fleißig nach dem Kindlein, und wenn ihr's findet, sagt mir's wieder, dass ich auch komme und es anbete.

Ewangelista (T), Herod (B)

Tenor

Wówczas Herod przywołał potajemnie mędrców, dokłądnie dowiedział sięod nich o czasie pojaiwnia się ghwiazdy. I posłał ich do Betlejem i rzekł:

Bas

Idźcie, ,dokładnie się dowiedzcie o dziecięciu a gdu je znajdziecie, donieście mi, abym i ja poszedł oddać mu pokłon.

3. Recitativo S
Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 57

Du Falscher, suche nur den Herrn zu fällen,
Nimm alle falsche List,
Dem Heiland nachzustellen;
Der, dessen Kraft kein Mensch ermißt,
Bleibt doch in sichrer Hand.
Dein Herz, dein falsches Herz ist schon,
Nebst aller seiner List, des Höchsten Sohn,
Den du zu stürzen suchst, sehr wohl bekannt.

Obłudniku, spróbuj tylko w Zbawcę uderzyć!
Użyj twojego kłamliwego słowa,
By Pana prześladować!
Ten, którego mocy żaden człek nie zmierzy
Bezpiecznie w pewnej ręce trwa
Fałszywe twe serce, serce pełne win,
Wraz z jego przebiegłością, przecież Boży Syn,
Którego ty obalić chcesz, dobrze już zna.

4. Aria S
Oboe d'amore, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 58

Nur ein Wink von seinen Händen
Stürzt ohnmächtger Menschen Macht.
Hier wird alle Kraft verlacht!
Spricht der Höchste nur ein Wort,
Seiner Feinde Stolz zu enden,
O, so müssen sich sofort
Sterblicher Gedanken wenden.

Na jedno tylko skinienie ręki Pana
W niemocy upaść misi człowiek.
Tu każda siła musi być wyśmiana,
Kiedy Najwyższy słowo jedno powie,
By wrogów swoich rzucić na kolana.
Muszą wnet oni dumę swą porzucić,
Ku myślom o śmierci natychmiast się zwrócić.

5. Recitativo T
Organo, Continuo

 59

Evangelis

Als sie nun den König gehöret hatten, zogen sie hin. Und siehe, der Stern, den sie im Morgenlande gesehen hatten, ging für ihnen hin, bis dass er kam und stund oben über, da das Kindlein war. Da sie den Stern sahen, wurden sie hoch erfreuet und gingen in das Haus und funden das Kindlein mit Maria, seiner Mutter, und fielen nieder und beteten es an und täten ihre Schätze auf und schenkten ihm Gold, Weihrauch und Myrrhen.

Ewangelista

Oni zaś wysłuchawszy króla, odeszli. A oto gwiazda, którą ujrzeli na Wschodzie, wskazywała im drogę, a doszedłszy do miejsca, gdzie było dziecię, zatrzymała się. A ujrzawszy gwiazdę, niezmiernie się uradowali.
I wszedłszy do domu, ujrzeli dziecię z Marią, matką jego, i upadłszy, oddali mi pokłon, potem otworzywszy swoje skarby, złożyli mu w darze złoto, kadzidło i mirrę.

6. Choral
Oboe I/II e Violino I col Soprano, Violino II coll' Alto, Viola col Tenore, Organo, Continuo

 60

Ich steh an deiner Krippen hier,
O Jesulein, mein Leben;
Ich komme, bring und schenke dir,
Was du mir hast gegeben.
Nimm hin! es ist mein Geist und Sinn,
Herz, Seel und Mut, nimm alles hin,
Und lass dirs wohlgefallen!

Przy Twoim żłóbku stoję dziś,
Jezusie, moje życie.
Przychodzę, by darować CI,
Coś dawał mi obficie.
Więc przyjmij mego ducha treść,
Odwagę duszy, serce też,
Niech cieszą Cię me dary!

7. Recitativo T
Organo, Continuo

 61

Evangelis

Und Gott befahl ihnen im Traum, dass sie sich nicht sollten wieder zu Herodes lenken, und zogen durch einen andern Weg wieder in ihr Land.

Ewangelista

A ostrzeżeni we śnie, by nie wracali do Heroda, inną drogą powrócili do ziemi swojej.

8. Recitativo T
Oboe d'amore I/II, Organo, Continuo

 62

So geht! Genug, mein Schatz geht nicht von hier,
Er bleibet da bei mir,
Ich will ihn auch nicht von mir lassen.
Sein Arm wird mich aus Lieb
Mit sanftmutsvollem Trieb
Und größter Zärtlichkeit umfassen;
Er soll mein Bräutigam verbleiben,
Ich will ihm Brust und Herz verschreiben.
Ich weiß gewiss, er liebet mich,
Mein Herz liebt ihn auch inniglich
Und wird ihn ewig ehren.
Was könnte mich nun für ein Feind
Bei solchem Glück versehren!
Du, Jesu, bist und bleibst mein Freund;
Und werd ich ängstlich zu dir flehn:
Herr, hilf!, so lass mich Hülfe sehn!

Idźcie więc! Dość mi, że mój skarb bezcenny
Ty przy mnie pozostanie.
Nie puszczę Go ode mnie
A jego dobre ramię
Obejmie mnie z miłością
I z miękką łagodnością.
On pozostanie mym oblubieńcem,
Jemu przeznaczyć chcę moje serce.
Wiem to na pewno, że On kocha mnie,
Jego miłuje zaś serce me,
I czcić go pragnie, bo to mój Pan.
A przy tym szczęściu któryż wróg,
Będzie mi jeszcze szkodzić mógł?
Ja w Tobie przyjaciela mam,
A gdy usłyszysz me trwożne błaganie
Ach, Panie pomóż! To daj pomoc, Panie.

9. Aria T
Oboe d'amore I/II, Organo, Continuo

 63

Nun mögt ihr stolzen Feinde schrecken;
Was könnt ihr mir für Furcht erwecken?
Mein Schatz, mein Hort ist hier bei mir.

Ihr mögt euch noch so grimmig stellen,
Droht nur, mich ganz und gar zu fällen,
Doch seht! mein Heiland wohnet hier.

Więc dumni wrogowie straszyć mnie mogą,
Lecz nie zdołają mnie napełnić trwogą,
Wszak przy mnie jest Jezus ,,mą ostoją On.

Możecie grozić, że mnie zniszczycie,
Gniewnie nastawać na moje życie
Leszcz widźcie, Zbawca ma u mnie swój dom.

10. Recitativo S A T B
Organo, Continuo

 64

Was will der Höllen Schrecken nun,
Was will uns Welt und Sünde tun,
Da wir in Jesu Händen ruhn?

Czyż mamy piekieł lękać się woni?
Gdyż trwożyć się mamy, kiedy grzech na goni,
Jeżeli w Jezusa spoczywamy dłoni?

11. Choral
Tromba I-III, Tamburi, Oboe I/II, Violino I/II, Viola, Organo, Continuo

 65

Nun seid ihr wohl gerochen
An eurer Feinde Schar,
Denn Christus hat zerbrochen,
Was euch zuwider war.
Tod, Teufel, Sünd und Hölle
Sind ganz und gar geschwächt;
Bei Gott hat seine Stelle
Das menschliche Geschlecht.

Więc oto moc szatana
Pokonał Chrystus Pan.
Pomścił was i połamał,
To, co szkodziło wam.
Zniknęła śmierci trwoga,
Padł szatan, wieczny wróg.
A miejsce swe u Boga
Ma odtąd ludzki ród.