25 grudnia 2014 (czwartek), 19:49:49

Kopernik i Żydzi - podejście 2

Moje notatki na podstawie rozdziału Towarzystwo Biblijne im. dr. Frankensteina (Kopernik i Żydzi, rozdział 3) bo tytuł jest fajny.

Robię sobie notatki sprawdzając w pismach, czy tak się rzeczy mają. Szukam słowa "przymierze", ewentualnie pakt, ewentualnie testament. Nie! Testament nie pasuje. Testament to wola zmarłego a przymierze to uzgodniona wola żywych. Badam więc jak to jest.

Jer 31:31-32 i tłumaczenie LXX
hebr. בְּרִית bĕriyth --LXX--> gr. διαθήκη diathēkē

Jer 31:31-32 i tłumaczenie Vulgaty
hebr. בְּרִית bĕriyth --Vul--> łac. foedus --> sojusz
hebr. בְּרִית bĕriyth --Vul--> łac. pactum --> przymierze

Heb 8:8-9 cytuje Jer 31:31-32 dokładnie wg. LXX

Heb 8:8-9 i tłumaczenie Vulgaty
gr. διαθήκη diathēkē --Vul--> łac. testamentum --> na nasz to testament

Pozostaje pytanie: dlaczego św. Hieronim tłumacząc z greckiego List do Hebrajczyków przetłumaczył inaczej niż tłumacząc z hebrajskiego Księgę Proroka Jeremiasza? Przecież w LXX greckie słowo διαθήκη diathēkē występuje 300 razy i nigdy nie oznacza testamentu (jak w klasycznej grece lub w koine) ale zawsze przymierze lub sojusz? Dobre pytanie. Ale my do dziś dwie części Biblii nazywamy Starym i Nowym Testamentem zamiast Pierwszym i Nowym Przymierzem.


 

Materiały źródłowe do tego tekstu

Biblia Gdańska (1632)
Jer 31:31-32 bg
Oto dni idą, mówi Pan, których uczynię z domem Izraelskim i z domem Judzkim przymierze nowe; Nie takie przymierze, jakiem uczynił z ojcami ich w on dzień, któregom ich ujął za rękę ich, abym ich przywiódł z ziemi Egipskiej; albowiem oni przymierze moje wzruszyli, chociażem Ja był małżonkiem ich, mówi Pan.


Jer 31:31-32 bhs
(31) הִנֵּה יָמִים בָּאִים נְאֻמ־יְהוָה H3068 וְכָרַתִּי H3772 אֶת־בֵּית H1004 יִשְׂרָאֵל H3478 וְאֶת־בֵּית H1004 יְהוְּדָה H3063 בְּרִית H1285 חֲדָשָׁה H231 9
(32) לֹא כַבְּרִית H1285 אֲשֶׁר כָּרַתִּי H3772 אֶת־אֲבֹותָם H1 בְּיֹום H3117 הֶחֱזִיקִי בְיָדָם H3027 לְהֹוצִיאָם מֵאֶרֶץ H776 מִצְרָיִם H4714 אֲשֶׁר־הֵמָּה הֵפֵרוְּ אֶת־בְּרִיתִי H1285 וְאָנֹכִי בָּעַלְתִּי H1166 בָם נְאֻמ־יְהוָה H306 8


Aleppo Codex
Jer 31:31-32 aleppo
(31) לא לא כברית אשר כרתי את אבותם ביום החזיקי בידם להוציאם מארץ מצרים אשר המה הפרו את בריתי ואנכי בעלתי בם--נאם יהוה
(32) לב כי זאת הברית אשר אכרת את בית ישראל אחרי הימים ההם נאם יהוה נתתי את תורתי בקרבם ועל לבם אכתבנה והייתי להם לאלהים והמה יהיו לי לעם


Westminster Leningrad Codex
Jer 31:31-32 wlc
(31) הִנֵּה יָמִים בָּאִים נְאֻם־יְהוָה וְכָרַתִּי אֶת־בֵּית יִשְׂרָאֵל וְאֶת־בֵּית יְהוּדָה בְּרִית חֲדָשָׁה׃
(32) לֹא כַבְּרִית אֲשֶׁר כָּרַתִּי אֶת־אֲבֹותָם בְּיֹום הֶחֱזִיקִי בְיָדָם לְהֹוצִיאָם מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אֲשֶׁר־הֵמָּה הֵפֵרוּ אֶת־בְּרִיתִי וְאָנֹכִי בָּעַלְתִּי בָם נְאֻם־יְהוָה׃


Septuaginta - ale coś tu nie pasuje bo tu pisze o królu Moabu a nie o przymierzu - sprawdzić!!!!
Septuaginta coś inaczej numeruje, podobne wersety to 31:12 ale też 9:25 - sprawdzić, bo się nie zgadza !!!!!
Jer 31:31-32 LXX
31 διὰ τοῦτο ἐπὶ Μωαβ ὀλολύζετε πάντοθεν, βοήσατε ἐπ᾽ ἄνδρας Κιραδας αὐχμοῦ.
32 ὡς κλαυθμὸν Ιαζηρ ἀποκλαύσομαί σοι, ἄμπελος Σεβημα· κλήματά σου διῆλθεν θάλασσαν, Ιαζηρ ἥψαντο· ἐπὶ ὀπώραν σου, ἐπὶ τρυγηταῖς σου ὄλεθρος ἐπέπεσεν.


Hebrajczyków 8:8-9
(8) Albowiem ganiąc Żydów, mówi: Oto dni idą, mówi Pan, gdy uczynię z domem Izraelskim i z domem Judzkim przymierze nowe.
(9) Nie według przymierza, którem uczynił z ojcami ich w dzień, któregom ich ujął za rękę ich, abym ich wywiódł z ziemi Egipskiej; albowiem oni nie zostali w tem przymierzu mojem, a Jam ich zaniedbał, mówi Pan.


Textus Receptus (1550/1894) z kodami Stronga
Heb 8:8-9 gnt-tr
(8) μεμφομενος G3201 G5740 V-PNP-NSM γαρ G1063 CONJ αυτοις G846 P-DPM λεγει G3004 G5719 V-PAI-3S ιδου G2400 G5628 V-2AAM-2S ημεραι G2250 N-NPF ερχονται G2064 G5736 V-PNI-3P λεγει G3004 G5719 V-PAI-3S κυριος G2962 N-NSM και G2532 CONJ συντελεσω G4931 G5692 V-FAI-1S επι G1909 PREP τον G3588 T-ASM οικον G3624 N-ASM ισραηλ G2474 N-PRI και G2532 CONJ επι G1909 PREP τον G3588 T-ASM οικον G3624 N-ASM ιουδα G2448 N-GSM διαθηκην G1242 N-ASF καινην G2537 A-ASF
(9) ου G3756 PRT-N κατα G2596 PREP την G3588 T-ASF διαθηκην G1242 N-ASF ην G3739 R-ASF εποιησα G4160 G5656 V-AAI-1S τοις G3588 T-DPM πατρασιν G3962 N-DPM αυτων G846 P-GPM εν G1722 PREP ημερα G2250 N-DSF επιλαβομενου G1949 G5637 V-2ADP-GSM μου G3450 P-1GS της G3588 T-GSF χειρος G5495 N-GSF αυτων G846 P-GPM εξαγαγειν G1806 G5629 V-2AAN αυτους G846 P-APM εκ G1537 PREP γης G1093 N-GSF αιγυπτου G125 N-GSF οτι G3754 CONJ αυτοι G846 P-NPM ουκ G3756 PRT-N ενεμειναν G1696 G5656 V-AAI-3P εν G1722 PREP τη G3588 T-DSF διαθηκη G1242 N-DSF μου G3450 P-1GS καγω G2504 P-1NS-C ημελησα G272 G5656 V-AAI-1S αυτων G846 P-GPM λεγει G3004 G5719 V-PAI-3S κυριος G2962 N-NSM


Westcott/Hort, UBS4 variants (1881) z kodami Stronga
Heb 8:8-9 gnt-wh
(8) μεμφομενος G3201 G5740 V-PNP-NSM γαρ G1063 CONJ αυτους G846 P-APM λεγει G3004 G5719 V-PAI-3S ιδου G2400 G5628 V-2AAM-2S ημεραι G2250 N-NPF ερχονται G2064 G5736 V-PNI-3P λεγει G3004 G5719 V-PAI-3S κυριος G2962 N-NSM και G2532 CONJ συντελεσω G4931 G5692 V-FAI-1S επι G1909 PREP τον G3588 T-ASM οικον G3624 N-ASM ισραηλ G2474 N-PRI και G2532 CONJ επι G1909 PREP τον G3588 T-ASM οικον G3624 N-ASM ιουδα G2448 N-GSM διαθηκην G1242 N-ASF καινην G2537 A-ASF
(9) ου G3756 PRT-N κατα G2596 PREP την G3588 T-ASF διαθηκην G1242 N-ASF ην G3739 R-ASF εποιησα G4160 G5656 V-AAI-1S τοις G3588 T-DPM πατρασιν G3962 N-DPM αυτων G846 P-GPM εν G1722 PREP ημερα G2250 N-DSF επιλαβομενου G1949 G5637 V-2ADP-GSM μου G3450 P-1GS της G3588 T-GSF χειρος G5495 N-GSF αυτων G846 P-GPM εξαγαγειν G1806 G5629 V-2AAN αυτους G846 P-APM εκ G1537 PREP γης G1093 N-GSF αιγυπτου G125 N-GSF οτι G3754 CONJ αυτοι G846 P-NPM ουκ G3756 PRT-N ενεμειναν G1696 G5656 V-AAI-3P εν G1722 PREP τη G3588 T-DSF διαθηκη G1242 N-DSF μου G3450 P-1GS καγω G2504 P-1NS-C ημελησα G272 G5656 V-AAI-1S αυτων G846 P-GPM λεγει G3004 G5719 V-PAI-3S κυριος G2962 N-NSM


Byzantine/Majority Text (2000) z kodami Stronga
Heb 8:8-9 gnt-biz
(8) μεμφομενος G3201 G5740 V-PNP-NSM γαρ G1063 CONJ αυτοις G846 P-DPM λεγει G3004 G5719 V-PAI-3S ιδου G2400 G5628 V-2AAM-2S ημεραι G2250 N-NPF ερχονται G2064 G5736 V-PNI-3P λεγει G3004 G5719 V-PAI-3S κυριος G2962 N-NSM και G2532 CONJ συντελεσω G4931 G5692 V-FAI-1S επι G1909 PREP τον G3588 T-ASM οικον G3624 N-ASM ισραηλ G2474 N-PRI και G2532 CONJ επι G1909 PREP τον G3588 T-ASM οικον G3624 N-ASM ιουδα G2448 N-GSM διαθηκην G1242 N-ASF καινην G2537 A-ASF
(9) ου G3756 PRT-N κατα G2596 PREP την G3588 T-ASF διαθηκην G1242 N-ASF ην G3739 R-ASF εποιησα G4160 G5656 V-AAI-1S τοις G3588 T-DPM πατρασιν G3962 N-DPM αυτων G846 P-GPM εν G1722 PREP ημερα G2250 N-DSF επιλαβομενου G1949 G5637 V-2ADP-GSM μου G3450 P-1GS της G3588 T-GSF χειρος G5495 N-GSF αυτων G846 P-GPM εξαγαγειν G1806 G5629 V-2AAN αυτους G846 P-APM εκ G1537 PREP γης G1093 N-GSF αιγυπτου G125 N-GSF οτι G3754 CONJ αυτοι G846 P-NPM ουκ G3756 PRT-N ενεμειναν G1696 G5656 V-AAI-3P εν G1722 PREP τη G3588 T-DSF διαθηκη G1242 N-DSF μου G3450 P-1GS καγω G2504 P-1NS-C ημελησα G272 G5656 V-AAI-1S αυτων G846 P-GPM λεγει G3004 G5719 V-PAI-3S κυριος G2962 N-NSM


Tischendorf 8th Ed.
Heb 8:8-9 gnt-tis
(8) μεμφομενος γαρ αυτους λεγει ιδου ημεραι ερχονται λεγει κυριος και συντελεσω επι τον οικον ισραηλ και επι τον οικον ιουδα διαθηκην καινην
(9) ου κατα την διαθηκην ην εποιησα τοις πατρασιν αυτων εν ημερα επιλαβομενου μου της χειρος αυτων εξαγαγειν αυτους εκ γης αιγυπτου οτι αυτοι ουκ ενεμειναν εν τη διαθηκη μου καγω ημελησα αυτων λεγει κυριος

Kategorie: teologia, biblia, _blog


Słowa kluczowe: kopernik i żydzi, LXX, vulgata, św. Hieronim, nowy testament, przymierze, kopernik


Komentarze: (0)

Skomentuj notkę

Disclaimers :-) bo w stopce coś wyglądającego mądrze można napisać. Wszystkie powyższe notatki są moim © wymysłem i jako takie związane są ze mną. Ale są też materiały obce, które tu przechowuję lub cytuje ze względu na ich dobrą jakość, na inspiracje, bądź ilustracje prezentowanego lub omawianego tematu. Jeżeli coś narusza czyjeś prawa - proszę o sygnał abym mógł czym prędzej naprawić błąd i naruszeń zaniechać.