13 sierpnia 2022 (sobota), 16:16:16
Trudne słowa związane z architekturą i urbanistyką
Wynotowuję, bo czasem warto wiedzieć o na co się człowiek gapi, o czym się myśli i gada
Trudne słowa związane z architekturą sakralną:
- absyda - zaokrąglona część kościoła na jego końcu
- transept - część kościoła prostopadła do głównej osi
- nawa - podłużna część kościoła przeznaczona dla wiernych, przed prezbiterium lub transeptem, wydzielona kolumnami (stąd kościoły jedno, dwu, cztero a nawet pięcionawowe)
- prezbiterium - część kościoła przeznaczona dla duchownych
- antresola - pomieszczenie wydzielone z przestrzeni parteru nie stanowiące osobnej kondygnacji.
- empora - wydzielona część kościoła dla chóru, który siedzi wysoko na balkonie, antresoli w tylnej części
- biforium - okno podzielone cienką kolumną, rzecz charakterystyczna w budowlach romańskich i gotyckich
- kruchta - dobudowana do prezbiterium część kościoła, przedsionek
Inne elementy architektury o których warto wiedzieć
Budowle i inne grubsze sprawy
- kasztel
- bazylika
- … i jeszcze
- ryzalit - część budynku wyciągnięta przed jego front, wystająca - albo po środku albo po obu bokach, ale o wysokości całego budunku
- wykusz - taki ryzalit ale tylko na części wysokości - np. przez jedno piętro
- kamienica - kilkukondygnacyjny budynek zbudowany wzdłuż ulicy, którego fasada tworzy pierzeję (ToDo: poprawić)
- familok - wielorodzinny dom mieszkalny nie przylegający do innego budynku.
- fryz - ???
- gzyms - ???
Drobiazgi, zdobienia, szczegóły
- fasada - główna, ozdobna, szczególnie udekorowana ściana budynku
- arktyka ~ murek ….. powyżej dachu… (->dopracować)
- pierzeja – ciąg frontowych elewacji budynków ustawionych w szeregu
- kapitel - to coś na górze kolumny, pilastra lub filaru
- relief - płaskorzeźba
- pilaster - płaski filar, który nie jest kolumną a tylko ozdobą jak kolumna wyglądający
- dekoracja sgraffitowa - renesansowa technika zdobienia ścian, wydrapane dekoracje naścienne (patrz: zamek w Krasiczynie, ale też w na Nowym Świecie w Wawie)
Coś jeszcze
Style w architekturze kościołów w Polsce w kolejności epok:
- romańskie i neoromańskie (XI wiek)
- gotyckie i neogotyckie (XII-XV, a potem początek XX)
- barokowe oraz zbarokoizowane (XVII, XVIII)
- klasycystyczne (XIX i nieco wcześniej już też)
- eklektyzm - dziwne połączenia, mieszane, pomieszane i wymieszane byle ładne (koniec XIX w.)
- secesja - poszukiwania przełomu XIX i XX wieku
- modernistyczne XX wiek, tak gdzieś od pierwszego powojnia a w XIX dalej bo modernizm jest fajny