W tym tekście wykorzystuję obrazki, które powstały w moim zeszycie na Kozińcach, 11 listopada 2018 roku. Potem (wiosna '2019) były przydatne do pracy nad Dziejami Apostolskimi z grupką IPP-KTW.
Definicje
Na początek definicje ściągnięte z Wiki:
-
Hydraulika (od gr. ὑδραυλικός (hydraulikos) - pojęcie, które jest połączeniem słów ὕδρω (woda) i αὐλός (rura) - nauka o praktycznych zastosowaniach cieczy a w szczególności wykorzystywaniu ich ruchu (przepływu). Jest powiązana z mechaniką płynów, która stanowi jej teoretyczną podbudowę.
Hydraulika zajmuje się m.in. przepływem płynów w rurach, rzekach i kanałach oraz ograniczeniem ich ruchu za pomocą takich urządzeń jak tamy czy zbiorniki. (...)
- Pneumatyka – nauka, będąca działem inżynierii mechanicznej, zajmująca się konstruowaniem i praktycznym wykorzystaniem urządzeń, w których przekazywanie energii i sterowanie realizowane jest za pomocą sprężonego powietrza (bądź innego gazu o podobnych właściwościach) jako czynnika roboczego.
- Pneuma (gr. πνεῦμα; trl. pneuma - tchnienie) – pojęcie filozoficzne związane z dynamizmem, stworzone przez stoików, oznaczające pierwiastek (zwany też czynnikiem) czynny (gr. τó πoιoῡν; trl. to poioyn), od którego zależała jakość danego ciała, przeciwstawny pierwiastkowi biernemu (gr. τó πἁσχoν; trl. to paskhon). Pojęcie pneumy ma związek z poglądami greckiego filozofa Arystotelesa. W arystotelizmie byt składał się z materii i formy. W nauce Zenona z Kition czynnik bierny odgrywał tę samą rolę, co forma substancjalna u Arystotelesa, pneuma natomiast była pojmowana przez stoików ...
- Duch Święty (hebr. רוּחַ הַקֹּדֶשׁ Ruach ha-Kodesz, gr. τὸ ἅγιον Πνεύμα to hagion Pneuma lub τὸ Πνεύμα τὸ ἅγιον to Pneuma to hagion, łac. Spiritus Sanctus) – w religii chrześcijańskiej trzecia Osoba Trójcy Świętej, równa Ojcu i Synowi w bóstwie, majestacie, substancji i naturze. Nie jest bytem zrodzonym ani stworzonym. (...)
Pieczętowanie, opieczętowanie i zapieczętowanie (niehydrauliczne)
Definicja:
Pieczęć – znak własnościowy i rozpoznawczy osoby, wyciskany za pomocą stempla (tłoku pieczętnego). Stanowi świadectwo wiarygodności – nadaje moc prawną pismu lub dokumentowi. Również jest środkiem zabezpieczającym nienaruszalność zamkniętego pisma lub przedmiotu.- pieczęć
«kawałek laku lub wosku z wyciśniętym znakiem, przymocowany dla uprawomocnienia dokumentu lub jako ochrona zamknięcia»
-
przyłożyć pieczęć
«odcisnąć na czymś pieczęć na znak prawomocności»
- zapieczętować
«zamknąć coś, opatrując pieczęcią»
Cytaty:
Efezjanie, gdy uwierzyli zostali zapieczętowani (opieczętowani) Duchem Świętym:
Ef 1:13 eib
W Nim i wy, gdy usłyszeliście Słowo prawdy, dobrą nowinę o waszym zbawieniu — i dzięki któremu uwierzyliście — zostaliście opieczętowani (BT: naznaczeni pieczęcią, BW, BG: zapieczętowani) obiecanym Duchem Świętym.
Ef 4:30 eib
Nie zasmucajcie też Bożego Ducha Świętego, którym was opieczętowano na dzień odkupienia.
Syn Boży, Jezus udzielił Koryntianom namaszczenia wyciskając pieczęć i dając do serc swego Ducha.
2Kor 1:21n eib
On (Jezus) jest Tym, który nas, oraz was, utwierdza w Chrystusie i który udzielił nam namaszczenia. (22) On też wycisnął na nas pieczęć i, jako zadatek, dał nam do serc swego Ducha.
W Apokalipsie pieczętowanie służy do oznaczenia ludzi będących sługami Boga i jest to o tyle ważne, że prawdopodobnie (?) dzieje się w czasach, gdy na ziemi nie ma już kościoła.
Ap 7:4-8 eib
(2) Zobaczyłem też kolejnego anioła. Wznosił się od wschodu i miał przy sobie pieczęć żywego Boga. Zawołał on donośnym głosem w stronę czterech aniołów, którym zezwolono szkodzić ziemi oraz morzu:
(3) Nie wyrządzajcie szkody ani ziemi, ani morzu, ani drzewom, dopóki nie odciśniemy pieczęci na czołach sług naszego Boga. (4) I usłyszałem liczbę opieczętowanych ze wszystkich plemion synów Izraela — sto czterdzieści cztery tysiące: Dwanaście tysięcy opieczętowanych z plemienia Judy, dwanaście tysięcy z plemienia Rubena, dwanaście tysięcy z plemienia Gada, (...) dwanaście tysięcy z plemienia Zebulona, dwanaście tysięcy z plemienia Józefa, dwanaście tysięcy opieczętowanych z plemienia Beniamina.
a dalej ta pieczęć jest więcej niż przydatna gdyż ...
Ap 9:3-4 ubg
(3) A z dymu wyszła szarańcza na ziemię i dano jej moc, jaką mają skorpiony ziemskie. (4) I powiedziano jej, żeby nie wyrządzała szkody trawie na ziemi ani niczemu zielonemu, ani żadnemu drzewu, lecz tylko samym ludziom, którzy nie mają pieczęci Boga na czołach.
Napełnienie i wypełnienie
Definicja:
napełnić — napełniać
1. «uczynić coś pełnym»
2. «dostać się gdzieś w dużej ilości, tak że nie zostało wolnego miejsca»
3. «wywołać u kogoś jakiś stan emocjonalny»
Cytaty:
Napełnienie uczniów Jezusa Duchem Świętym jest opisane dwa razy na początku Dziejów, i te wydarzenia są względem siebie rozłączne.
Dz 2:4 eib
Wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym i zaczęli mówić innymi językami, stosownie do tego, jak Duch im to umożliwiał.
Efekty napełnienia: mówią innymi językami stosownie do tego jak im to Duch umożliwia.
Jakiś czas później, po aresztowaniu i uwolnieniu uczniowie spotykają się i modlą o odwagę w głoszeniu:
Dz 4:23-30 eib
(23) Po odzyskaniu wolności, przyszli do swoich (...) jednomyślnie wznieśli głos do Boga: Władco — zawołali — Ty, który stworzyłeś niebo i ziemię, (...) (29) A teraz, Panie, zwróć uwagę na ich groźby. Pozwól Twoim sługom głosić Twe Słowo z przekonaniem i odwagą, (30) gdy Ty ze swej strony wyciągasz rękę, aby leczyć oraz dokonywać znaków i cudów przez imię świętego Sługi Twego, Jezusa.
Czyli wydarzyło się potem to, o co prosili!
Dz 4:31 eib
Gdy skończyli modlitwę, zatrzęsło się miejsce, na którym się zebrali. Wszyscy też zostali napełnieni Duchem Świętym i głosili Słowo Boże z przekonaniem i odwagą.
Czyli wydarzyło się potem to, o co prosili!
Słowo wypełnienie, napełnienie jeszcze się pojawia w Liście do Efezjan w modlitwie Pawła o Kościół:
Ef 3:19 eib
(14) Dlatego zginam moje kolana przed Ojcem, (15) (...) (16) Proszę, byście przez Jego Ducha zostali posileni mocą w wewnętrznym człowieku (...) (17) Proszę też, aby Chrystus przez wiarę zadomowił się w waszych sercach, abyście — zakorzenieni i ugruntowani w miłości — (18) potrafili pojąć, wraz ze wszystkimi świętymi, jaka jest szerokość i długość, wysokość i głębokość, (19) i poznać wykraczającą poza zdolności poznawcze miłość Chrystusa — abyście zostali wypełnieni całą pełnią Boga.
I w tym kontekście, w części praktycznej Listu (od Ef 4:22) pojawia się wezwanie:
Ef 5:18
EIB: Nie upijajcie się też winem, bo przy tym łatwo o nieprzyzwoitość, ale dbajcie o to, aby Duch mógł was stale napełniać
BT: I nie upijajcie się winem, bo to jest [przyczyną] rozwiązłości, ale napełniajcie się Duchem
TPNP: I nie upijajcie się winem, w którym jest rozwiązłość, ale bądźcie napełniani w duchu
UBG: A nie upijajcie się winem, w którym jest rozwiązłość, ale bądźcie napełnieni Duchem
Ponieważ przekłady różnie to przekładają to poczynię sobie komentarz wychodzą z przekładu dosłownego (TPNP) jako bazowego.
- TPNP: bądźcie napełniani w duchu - czyli forma bierna, mam być napełnianym;
- EIB: dbajcie o to, aby Duch mógł was stale napełniać - forma czynna, mam dbać aby Duch mógł mnie napełniać;
- UBG: bądźcie napełnieni Duchem - forma życzeniowa;
- BT: ale napełniajcie się Duchem - forma czynna, tryb rozkazujący, ale czego się spodziewać po katolickim przekładzie, w którym obowiązuje myślenie uczynkowe.
Wylanie
Definicja
wylać, wylewać
1. «lejąc, usunąć płyn z jakiegoś naczynia»
2. «pokryć jakąś powierzchnię roztopioną, krzepliwą substancją»
Cytaty:
Tu pojawia się problem tego, co jest wylewane: Duch Święty czy dar Ducha Świętego?
Dz 2:16-18 eib
(16) Co zapowiedział prorok Joel: (17) Oto w dniach ostatecznych — mówi Bóg — wyleję z mego Ducha na wszelkie ciało. Prorokować będą wasi synowie i córki. Wasza młodzież mieć będzie widzenia, a waszym starcom dane będą sny. (18) Nawet na moich niewolników i niewolnice wyleję w tych dniach z mego Ducha i będą prorokować!
Dz 2:33 eib
EIB: [ Jezus ] został wyniesiony do nieba. Tam zajął miejsce po prawej stronie Boga. Otrzymał od Ojca obietnicę — Ducha Świętego. I tego Ducha wylał na nas, co sami widzicie i słyszycie.
TPNP: (33) Będąc więc wywyższonym prawicą Boga, i otrzymując od Ojca obietnicę Ducha Świętego, wylał to, co wy teraz widzicie i słyszycie.
Wylał z Ducha - więc raczej dar, bo widać i słychać mówienie językami i chwalenie Boga.
Podobnie potem
Dz 10:45 eib
EIB: Zaskoczyło to tych wszystkich wierzących, którzy należeli do obrzezanych i przybyli z Piotrem, że i na pogan został wylany dar Ducha Świętego.
TPNP: (45) I zdumieli się wierzący, pochodzący z obrzezania, którzy przybyli razem z Piotrem, że i na pogan został wylany dar Ducha Świętego.
...
I jeszcze komentarz Pawła w Liście do Tytusa:
Tt 3:4-6 eib
Gdy objawiła się dobroć i miłość naszego Zbawcy, Boga, do ludzi, zbawił nas nie dzięki naszym uczynkom, dokonanym w sprawiedliwości, lecz dzięki swemu miłosierdziu, przez kąpiel odrodzenia i odnowę, którą sprawia Duch Święty. (6) Tego Ducha wylał na nas obficie przez Jezusa Chrystusa, naszego Zbawcę, (7) abyśmy, usprawiedliwieni Jego łaską, stali się dziedzicami, zgodnie z nadzieją życia wiecznego.
Zanurzenie
Definicja:
zanurzyć, zanurzać
1. «zagłębić coś w czymś ciekłym, sypkim lub miękkim»
2. «włożyć coś w głąb czegoś»
Cytaty:
Pierwsza zapowiedź chrztu Duchem Święty pojawia się u Jana Chrzciciela.
Mt 3:11
EIB: Ja, gdy chrzczę, zanurzam was w wodzie ze względu na opamiętanie. Za mną jednak idzie mocniejszy niż ja. Nie jestem godzien nosić Mu sandałów. On was będzie chrzcił, zanurzając w Duchu Świętym i ogniu.
TPNP: Ja wprawdzie chrzczę was wodą ku upamiętaniu; Ten natomiast, który idzie za mną, mocniejszy jest ode mnie, Jemu nie jestem godny nosić sandałów. On was ochrzci w Duchu Świętym i ogniu.
I to samo jest u Łukasza (a chyba też u Marka 1:8)
Łk 3:16 eib
on sam publicznie oświadczył: Ja, gdy chrzczę, zanurzam was w wodzie, lecz nadchodzi ktoś potężniejszy ode mnie; Jemu nie jestem godny rozwiązać rzemyka u sandałów; On was będzie chrzcił, zanurzając w Duchu Świętym i ogniu.
Jezus zapowiedział to
Dz 1:5 eib
Mówiłem, że Jan wprawdzie chrzcił (εβαπτισεν, ebaptisen, 907) w wodzie, wy jednak po niedługim czasie zostaniecie ochrzczeni (βαπτισθησεσθε, baptisthēsesthe, 907) w Duchu Świętym.
Na te zapowiedzi powołuje się apostoł Piotr, tłumacząc się z tego co zrobił w domu Korneliusza
Dz11:15 eib
(15) A gdy zacząłem mówić, zstąpił na nich Duch Święty, podobnie jak na nas na początku. (16) Przypomniałem sobie wówczas wypowiedź Pana. Powiedział On: Jan chrzcił w wodzie, wy zaś zostaniecie ochrzczeni w Duchu Świętym.
I jeszcze coś jest o zanurzaniu:
Mk 10:38 eib
Jezus odpowiedział: Nie wiecie, o co prosicie. Czy możecie pić z kielicha, z którego Ja piję? I czy możecie zanurzyć (βαπτισμα, baptisma, 908) się w chrzcie (βαπτιζομαι, baptizomai, 907), w którym Mnie zanurzą?
Przelewanie się, wylewanie się, źródło wody żywej
Definicje:
- przelać, przelewać
1. «lejąc, przemieścić płyn z jednego naczynia do drugiego»
2. «wlać płyn do naczynia w ilości większej niż jego pojemność»
Cytaty:
Rozmowa z Samarytanką, w której Jezus zapowiedział, co może stać się z człowiekiem.
J 4:3-114 eib
Jezus odpowiedział: Każdy, kto pije tę wodę, znów będzie odczuwał pragnienie. (14) Lecz ten, kto się napije mojej wody, nie zazna pragnienia na wieki. Woda, którą Ja mu dam, stanie się w nim źródłem wody tryskającej życiem wiecznym.
I z Samarytanką tak się stało skoro zaraz potem zaczęła opowiadać o Chrystusie, a ludzie jej uwierzyli:
J 4:28-30 eib
(28) Kobieta natomiast zostawiła swój dzban, pobiegła do miasta i zaczęła rozpowiadać: (29) Chodźcie, zobaczcie człowieka, który mi powiedział o wszystkim, co zrobiłam. Czy to nie jest Chrystus? (30) Wyszli zatem z miasta i ruszyli w Jego stronę.
Ludzie jej uwierzyli i potem sami do Jezusa zaczęli przychodzić.
J 4:39-43 eib
(39) Co do Samarytan mieszkających w miasteczku, to wielu uwierzyło w Niego dzięki świadectwu kobiety, która rozgłaszała: Powiedział mi o wszystkim, co uczyniłam. (40) Gdy więc przyszli do Niego, prosili, aby u nich pozostał. I pozostał tam dwa dni. (41) Wielu też innych uwierzyło dzięki Jego Słowu. (42) A do kobiety mówili: Wierzymy już nie dzięki twemu opowiadaniu. Teraz sami przekonaliśmy się, że On naprawdę jest Zbawcą świata. (43) Po upływie dwóch dni Jezus odszedł z Sychar do Galilei.
Wniosek:
Samarytanka napiła się Wody Żywej i potem się z niej wylewało ku żywotowi wiecznemu innych.
Kawałek dalej, też w Ewangelii Jana jest komentarz do tych wydarzeń:
J7:37nn eib
A w ostatnim, wielkim dniu święta Jezus stanął i głośno zawołał: Jeśli ktoś pragnie, niech przyjdzie do Mnie i pije. Kto wierzy we Mnie, jak głosi Pismo, z jego wnętrza popłyną rzeki wody żywej. (39) To zaś powiedział o Duchu, którego mieli otrzymać ci, którzy w Niego uwierzyli. Duch bowiem nie zstąpił jeszcze na ludzi, gdyż wciąż nie dokonało się uwielbienie Jezusa.
Zstępowanie (pojęcie niehydrauliczne)
Powinien tu też znajdować się rysunek - ale go nie narysowałem. Może to zrobię. Może narysuję schodki, albo drabinę i strzałkę w dół obrazującą schodzenie, a dokładnie zstępowanie.
Ale najpierw jest komentarz u Jana, napisany około roku 50, albo 60 a więc już po zstąpieniu Ducha Świętego, o tym, że Duch Święty nie zstąpił (cytat jest też powyżej, gdy badam napełnianie, przelewanie i wylewanie się).
J7:37nn eib
A w ostatnim, wielkim dniu święta Jezus stanął i głośno zawołał: Jeśli ktoś pragnie, niech przyjdzie do Mnie i pije. Kto wierzy we Mnie, jak głosi Pismo, z jego wnętrza popłyną rzeki wody żywej. (39) To zaś powiedział o Duchu, którego mieli otrzymać ci, którzy w Niego uwierzyli. Duch bowiem nie zstąpił jeszcze na ludzi, gdyż wciąż nie dokonało się uwielbienie Jezusa.
W Dziejach 10:44 jest jeszcze takie pojęcie:
(43) [ (...) Prorocy głoszą, że każdy, kto wierzy w Jezusa, ] dostępuje, przez Jego imię, przebaczenia grzechów. (44) Piotr jeszcze mówił o tych sprawach, a Duch Święty już zstąpił na wszystkich słuchających jego mowy. (45) Zaskoczyło to tych wszystkich wierzących, którzy należeli do obrzezanych i przybyli z Piotrem, że i na pogan został wylany dar Ducha Świętego. (46) Słyszeli ich bowiem, jak mówili językami i wywyższali Boga. Wtedy odezwał się Piotr: (47) Czy ktoś może odmówić wody, aby ochrzcić tych, którzy otrzymali Ducha Świętego, podobnie jak my?
Tu to zstępowanie jest w kontekście wylania daru Ducha Świętego. Widocznym efektem jest mówienie językami i wywyższanie Boga..
W następnym rozdziale (Dz 11:15) Piotr opisuje te wydarzenia mówiąc:
(15) A gdy zacząłem mówić, zstąpił na nich Duch Święty, podobnie jak na nas na początku. (16) Przypomniałem sobie wówczas wypowiedź Pana. Powiedział On: Jan chrzcił (zanurzał) w wodzie, wy zaś zostaniecie ochrzczeni (zanurzeni) w Duchu Świętym.
i w tym opisie to zstąpienie powiązane jest z zanurzeniem w Duchu Świętym.
Kolejne zstępowanie opisane jest przy okazji opisu działań apostoła Pawła w Dz 119:6 gdzie czytamy podobne odniesienie do zanurzenia Janowego:
(4) Wtedy Paweł wyjaśnił: Jan zanurzał w chrzcie (chrzcił w chrzcie? tak! dokładnie zanurzał w zanurzeniu. Tak jest po grecku.) opamiętania i powtarzał ludowi, że ma uwierzyć w Tego, który idzie za nim, to jest w Jezusa. (5) Gdy to usłyszeli, przyjęli chrzest w imię Pana Jezusa. (6) A kiedy Paweł włożył na nich ręce, zstąpił na nich Duch Święty, mówili też językami i prorokowali.
I znowu, podobnie jak w opisanym wcześniej (Dz 10:45) efektem zstąpienia jest mówienie językami, ale też (coś nowego) prorokowanie.
Ręczne sterowanie przez Ducha
Duch Święty czasem jakby steruje posłusznym mu uczniem werbalnie: mówiąc mu, podpowiadając, ale też bardziej siłowo: pozwalając, powstrzymując i porywając.
- Dz 8:29 eib Duch powiedział Filipowi: Idź, przyłącz się do tego rydwanu.
- Dz 8:39 eib Gdy zaś wyszli z wody, Duch Pański porwał Filipa i eunuch go już więcej nie zobaczył, lecz z radością podążał dalszą drogą.
- Dz 11:12 eib Piotr powiedział: (...) a Duch podpowiedział mi, że mam z nimi iść bez wahania. Wyruszyło też ze mną tych sześciu braci i tak przyszliśmy do domu tego człowieka.
- Dz 13:2 eib W czasie gdy prowadzili publiczne nabożeństwo i pościli, Duch Święty powiedział: Oddzielcie mi Barnabę i Saula do tego dzieła, do którego ich powołałem.
- Dz 15:28 eib (22) Wtedy apostołowie oraz starsi (...) przekazali na piśmie: (28) Uznaliśmy bowiem za słuszne, Duch Święty i my, nie nakładać na was żadnego innego ciężaru oprócz tych rzeczy koniecznych
- Dz 16:6 eib Przez Frygię i Galację przeszli (Paweł i Tymoteusz) nie głosząc Słowa — Duch Święty powstrzymał ich od tego w Azji. (7) Gdy zbliżyli się do Myzji, próbowali skierować się do Bitynii, lecz Duch Jezusa nie pozwolił im na to.
Inne
- Dz 8:18 eib
Kiedy Szymon spostrzegł, że Duch bywa udzielany przez wkładanie rąk apostołów, przyniósł im pieniądze
- Dz 13:2 eib
W czasie gdy prowadzili publiczne nabożeństwo i pościli, Duch Święty powiedział: Oddzielcie mi Barnabę i Saula do tego dzieła, do którego ich powołałem. -> Jezus poprzez Ducha dalej wybiera apostołów.
- Dz 19:2 eib
i zapytał: Czy otrzymaliście Ducha Świętego, gdy uwierzyliście? A oni mu na to: Nawet nie słyszeliśmy, że jest Duch Święty.
- Dz 20:28 eib
Uważajcie na samych siebie i na całą trzodę, w której was Duch Święty ustanowił przełożonymi. Dbajcie o to, aby paść kościół Boga, który sobie nabył własną krwią. -> Dz 13:1
- Dz 20:23 eib
Wiem tylko — co mi zresztą Duch Święty w każdym mieście poświadcza — że czekają mnie więzy i ucisk.
Synteza - kolejność zdarzeń
- Zapieczętowanie Duchem Świętym czyni możliwość napełniania się Duchem (dlaczego: potrzebna jest pokuta (zmiana myślenia) a potem uwierzenie, aby dokonało się usprawiedliwienie, bo w usprawiedliwionym (widzianym przez Boga jako prawy) człowieku Bóg może umieścić swojego Świętego Ducha).
- Z nieba, gdzie jest Jezus wylewa się - gdy się podstawisz jesteś napełniany i możesz być napełniony.
- Jak jesteś pełny to z ciebie się wylewa - stajesz się źródłem wód wytryskujących ku życiu wiecznemu.
- Jak się wyleje to będzie wokoło pełno i jest się wtedy zanurzonym.
Wszystko na raz, na jednym obrazku:
Cała kartka, taka jak w zeszycie.
